شکل4-11-تغییر سفتی در طول زمان در دو تیمار محلول پاشی کلسیم(پنجمرتبه) و شاهد........................................43 شکل4-12-اثر تیمارها بر اسیدیته میوه کیوی..............................................................................................................44 شکل4-13-اثر تیمارها بر غلظت نیتروژن میوه کیوی...................................................................................................45 شکل4-14-اثر تیمارها بر غلظت فسفر میوه کیوی.......................................................................................................46 شکل4-15- اثر تیمارها بر غلظت پتاسیم میوه کیوی..................................................................................................47 شکل4-16-اثر تیمارها بر غلظت کلسیم میوه کیوی...................................................................................................49 چکیده در این تحقیق، به منظور بررسی تأثیر محلولپاشی کلرورکلسیم بر عمر انبارداری (عمر پس از برداشت) محصول کیوی رقم هایوارد آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در ده تیمار و سه تکرار به مدت یکسال به اجرا گذاشته شد. صفاتی مانند وزن تر، وزن خشک، درصد ماده خشک، اسیدیته، نیتروژن، فسفر پتاسیم، کلسیم، قند میوه و سفتی میوه در سه مرحله زمانی دو و پنج ماه پس از برداشت اندازه گیری شد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که اثر تیمارها در میزان وزن تر، وزن خشک، قند مرحله اول و دوم، سفتی میوه مرحله اول، اسیدیته میوه، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم میوه معنی دار نبود، اما بر درصد ماده خشک و قند مرحله سوم و سفتی مراحل دوم و سوم نسبت به تیمار شاهد تأثیر معنی داری داشت. نتایج نشان می دهد که تأثیر تیمارها بر کلسیم میوه، سفتی مرحله اول و دوم و درصد ماده خشک میوه ها نسبت به محلول پاشی کلسیم در تیمارهایی که پنج بار محلول پاشی کلسیم صورت گرفته نسبت به تیمار شاهد در سطح یک درصد معنی دار بود. همچنین اثر تیمارها بر قند مرحله سوم در سطح پنج درصد تأثیر معنی دار شد. واژگان کلیدی: کیوی فروت، سفتی، عمر پس از برداشت میوه، کلسیم مقدمه وکلیات 1-1-مقدمهکیوی گیاهی از خانواده Actinidiaxeae و جنس Actinidia است. دراین جنسگونههای زیادی وجود دارد که تنها دو گونه آن یعنی A. deliciosa و A. chinensis از لحاظ اقتصادی و باغبانی حائز اهمیت هستند. در سالهای اخیر محبوبیت میوه کیوی در سطح جهانی افزایش یافته است، از نظر تولید جهانی در حال حاضر پس از موز، پرتقال و سیب در رتبه چهارم قرار دارد. بر اساس گزارش فائو (2008) ایران رتبه هشتم تولید کیوی را به خود اختصاص داده است. کیوی بهخاطر دارا بودن طعم، عطر مناسب، ارزش غذایی و دارویی فراوان، یکی از محبوب‌ترین میوه در جهان به حساب میآید. بالا بودن ویتامین C، فیبر رژیمی، ویتامینهای E و K، فنولها، ترکیبات فلاونوئیدی وآنتیاکسیدانی در میوه کیوی باعث کاهش بیماریهای چون سرطان و ناراحتیهای قلبی و عروقی میشود، همچنین مقاومت بدن را در برابر بسیاری از بیماریها افزایش میدهد. امروزه توجه زیادی به ارزش غذایی میوهها و سبزیها مبذول گردیده و تحقیقات وسیعی جهت افزایش ارزش غذایی میوهها و سبزیها صورت گرفت. بهطورکلی، کیفیت و ارزش غذایی میوه‌ها و سبزیها به شرایط محیطی قبل از برداشت و عملیات پس از آن بستگی دارد (کارلوس،1999). درجه بلوغ و رسیدگی میوه در زمان برداشت عامل اصلی تعیین کننده کیفیت نهایی میوه و پتانسیل ماندگاری می‌باشد، بنابراین برای حصول بهترین کیفیت خوراکی و انبارمانی طولانی باید میوهها در زمان مناسب برداشت شوند هنگامی که میوه ها کمی نابالغ برداشت شوند علاوه بر اینکه عطر و طعم میوه به خوبی توسعه نمییابد، رسیدن میوه نامنظم بوده و نیز میزان اسید بالاتر و حساسیت به بیماری پس از برداشت بیشتر می‌شود از سوی دیگر برداشت دیر هنگام باعث میگردد که میوه‌ها با سرعت بیشتری رسیده و پیر شوند و عمر انباری آنها کوتاه گردد. محققان گزارش کردند که برداشت میوه ها با بریکس 5/6 نسبت به دیگر زمانهای برداشت دارای ظرفیت آنتیاکسیدانی بالاتری است و در طی انبارداری نیز درصد کاهش وزن میوه ها پائینتر بود (قربانعلیپور، 1388). گزارشهای قبلی نشان دادند که اگر میزان TSS در زمان برداشت بیش از ده و پائینتر از شش باشد باعث تسریع در نرم شدن میوه کیوی در طول انبارداری می‌گردد . علاوه بر زمان برداشت، بالا بودن میزان نیتروژن میوه باعث کاهش ماندگاری و ارزش غذایی میوه می‌شود (جانسون، 1997). در سالهای اخیر سطح زیر کشت کیوی در استان گیلان بطور قابل ملاحظه‌ای گسترش یافته و کشاورزان بطور تجربی بدون در نظرگرفتن زمان صحیح اقدام به برداشت میوه می‌کنند. در نتیجه ممکن است میوه‌ها فاقد کیفیت مناسب در زمان برداشت و نیز ماندگاری کوتاه باشد بنابراین، در این پژوهش کیفیت و ماندگاری میوهها کیوی که بر اساس عرف توسط کشاورزان مناطق مختلف استان گیلان برداشت میشدند، ارزیابی گردید. 1-2-اهمیت مصرف میوه‌ها وسبزی‌هاامروزه متخصصان علوم تغذیه بر این باورند که مصرف روزانه میوه‌ها وسبزی‌ها منجر به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف شامل سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی میشود (دو و همکاران، 2009). اثرات مثبت میوه‌ها و سبزی‌ها به ترکیبات حیاتی مختلف آنها نظیر آنتی اکسیدان‌های پلی فنل، ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین E، C، توکوفرول، کارتنوئید نسبت داده می‌شود. بنابراین میوه‌ها و سبزی‌ها بعنوان منابع غذایی مهم برای انسان محسوب میشوند (پسچل و همکاران، 2006). مدرک علمی نشان می‌دهد که بین بروز و توسعه بیماری‌ها و فعالیت رادیکال‌های آزاد رابطه مستقیم وجود دارد. آنتیاکسیدان‌های موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها قادر به حذف رادیکال‌های آزاد هستند که این امر بواسطه بازدارندگی از تشکیل رادیکال‌های آزاد و یا شکستن زنجیره اصلی آنها یا جلوگیری از تشکیل رادیکال آزاد بوسیله پیوند با یون‌های فلزی، احیا پراکسید هیدروژن، سوپراکسید‌ و گونه‌های اکسیژن فعال تحقق می یابد (دو و همکاران، 2009). دربین میوه‌ها، کیوی بعنوان منبع خوب مواد آنتیاکسیدانی بویژه ویتامین C محسوب می‌شود. همچنین حاوی برخی مواد فیتوشیمیایی دیگر نظیر بتاکاروتن، لوتین، آنتوسیانین، توکوفرول، مواد معدنی، رنگیزهای کلروفیل و کارتنوئید‌ها میباشد (تورینی و همکاران، 2008). 1-3-تاریخچه میوه کیوی در جهانکیوی به همراه سه میوه آوکادو، زغال اخته آبی و ماکادمیا در قرن بیستم به جهانیان معرفی شده‌است. مبدأ اصلی کیوی جنگل‌های مناطق معتدله اطراف رودخانه یانگ تسه در جنوب چین بوده و ارقام مختلف آن به صورت پراکنده از سیبری تا اندونزی پراکنده می‌باشند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). کیوی از میوه‌های بومی جنوب چین محسوب می‌شود و در جنوب چین به نام یانگ تائو معروف می‌باشد (جمشیدی، 1380). از چگونگی و تاریخ پراکندگی آن از چین به سایر نقاط جهان مدارک دقیقی در دست نیست. اما برای اولین بار الکساندر آلیسون در سال 1906 بذر کیوی را از چین به نیوزیلند برد. وی پس از کشت و تولید نهال‌های بذری و حفظ و نگهداری آنها در سال 1910 میلادی موفق شد اولین نمونه‌های میوه را از تفرق صفات فراوانی برخوردار بودند بدست آورده و با انتخاب ارقام بهتر و کشت مجدد بذر آنها اولین نمونه‌های مرغوب کیوی را به دنیام معرفی نماید، به‌طوری که پس از آن بخش عظیمی از نواحی مرکزی و شرقی نیوزیلند به کشت و پرورش کیوی اختصاص یافته و به سرعت کشت آن رواج پیدا کرد. کیوی برای اولین بار در سال 1847 توسط روبرت فورتون، مامور جمع آوری نمونه‌های گیاهی برای هرباریوم اروپا متعلق به انجمن باغبانی سلطنتی انگلستان، وارد اروپا گردیده است که البته درآن زمان جنبه زینتی داشته و در هوای آزاد پرورش یافته‌است (جمشیدی، 1380). ورود اولین گونه‌های کیوی به آمریکا به سال 1910 برمی‌گردد. البته اولین کشت تجاری کیوی در کالیفرنیا در سال 1965 و در کشورهای اروپایی نظیر فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و یونان در سال 1970 انجام شده است (سیمور و تاکر، 1997). 1-4-تاریخچه کیوی در ایراناولین بار در سال 1347 مرحوم پناهی، یکی از باغذاران مرکبات، یک اصله نهال نر از رقم ماتوآ و یک اصله نهال ماده از رقم آلیسون (رقمی پر محصول) زودرس و دارای میوه‌های کوچک را از فرانسه وارد کشور کرده و در ویلای شخصی خود در رامسر مازندان کشت نمود (محمدی، 1372). این دو اصله نهال کاشته شده به منظور بررسی‌های مقدماتی و اقلیم پذیری تحت نظر ایستگاه تحقیقات کشاورزی رامسر قرار گرفتند و اولین نمونه‌های میوه آن در سال 1350 بر روی درخت مشاهده شد. در بهمن ماه همان سال برف سنگینی به ارتفاع یک متر درشمال ایران بارید وسرمای سختی در این ناحیه حادث شد. با توجه به اینکه به مدت 27 روز سرمایی بین 5/0 تا 5/7 درجه سانتی‌گراد به طور متناوب ادامه داشت، هیچ گونه آثار سرما‌زدگی روی این نهال‌های سه ساله مشاهده نشد و این در حالی بود که سرمای مذکور به مرکبات شمال صدمات زیادی وارد کرده بود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378؛ جمشیدی، 1380). این امر باعث شد تا دست‌اندرکاران کشت کیوی به موقعیت پرارزش این گیاه در سواحل خزر پی‌برده و به ادامه کار و پژوهش در زمینه کشت و پرورش آن بپردازند. در سالهای بعد نیاز به ارقام دیگر کیوی احساس شد و با همکاری مسئولات باغبانی سازمان خوار و بار جهانی (فائو)و موسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال وزارت کشاورزی تمام ارقام مختلف ماده و دو رقم نر از کشورهای فرانسه و ایتالیا وارد ایران شدند. محصول کیوی در سال 1367 به صورت تجاری از کشتزارهای محدوده ساری تا آستارا به بازار داخلی عرضه می‌شود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). 1-5- تولید میوه کیوی در جهان و ایرانبراساس آمار منتشر شده توسط FAO در سال 2004 کشور نیوزیلند با تولید سالانه 297795 تن و با ارزش اقتصادی 1801 دلار به ازای هر تن مقام اول را در دنیا به خود اختصاص داده‌است. کشور ایران با اینکه با تولید سالانه 28980 تن از نظر میزان تولید کمی در مقام چهارم دنیا قرار دارد ولی براساس ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام دهم قرارگرفته و ارزش اقتصادی یک تن کیوی تولید ایران فقط 352 دلار در مقایسه با 1801 دلار تولید نیوزلند است. کشور ایتالیا از لحاظ کمی و ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام دوم دنیا قرار دارد (فائو، 2007). 1-6- گیاه شناسی کیویکیوی از خانواده Actinifiaccaeو از جنس Actinidia است. این جنس گونه‌های زیادی دارد که تنها دو گونه آن از لحاظ اقتصادی و باغبانی حائز اهمیت میباشند. یکی گونه‌های Actinidiadeliciasa و دیگری گونه Actinidiachinensis که به طور گسترده در کشورهای مختلف جهان کشت می‌شوند (وارینگتون و وستون، 1990). میوه کیوی با نام‌های Monkey, Peach, Yangtao, Kiwi berry, Chinesegooseberry و Kiwifruit در جهان شهرت داشته است و در حال حاضر معمول ترین نام این میوه درجهان Kiwifruit می‌باشد (خزائی پول، 1382). این گیاه از شاخه گیاهان گلدار، رده نهاندانگان و زیررده دولپه‌ای می‌باشد. این گیاه خزان دار، دو پایه، خزنده و پر رشد است که با توجه به شرایط رویش حالت‌های رشدی مختلفی به خود می‌گیرد، به طوری که در نواحی جنگلی به صورت مارپیچی تا ارتفاع 5 تا 7 متر و حتی گاهی بیشتر از روی درختان بالا می‌رود. جنس اکتینیدیا موقعیت جغرافیایی گسترده و قابل توجهی دارد. به طوری که از 50 درجه عرض جغرافیایی شمال نسبت به خط‌استوا از جنگل‌های شمالی (مناطق سیبری) تا مناطق گرمسیر گسترش یافته است و اختلاف دمای 15 درجه سانتی‌گراد در شبانه روز را تحمل می کند در نتیجه کیوی حداکثر تا 18- درجه سانتی گراد در برابر سرما مقاوم است و رطوبت نسبی هوا بین 80-70 درصد برای رشد این گیاه مطلوب می باشد (خزائی پول، 1382). در کشور ما رقم‌های مختلفی از گونه Actinidiadeliciasa نظیر‌هایوارد، برونو، مونتی و آبوت کشت می‌شوند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). گلهای کیوی بزرگ، سفید و جذاب هستند و به طور کامل شکوفا می‌شوند. در کل پنج کاسبرگ و پنج گلبرگ وجود دارد. برگ‌های آن قلبی شکل، پهن و ساده است و بر روی ساقه به صورت متناوب قرار گرفته‌اند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). میوه کیوی سته و ناشکوفا و از یک تخمدان چند برچه‌ای منشا می‌گیرد. رشد میوه افزایش اندازه آن از زمان گرده افشانی تا رسیدن به وزن 120 گرم حدود 160 روز به طول می انجامد (سیمور و تاکر، 1997). هر چند مبدأ اصلی کیوی چین است اما نام خود را از پرنده‌ای در نیوزیلند به نام کیوی گرفته‌است و به دلیل توسعه تجارتی که در نیوزیلند داشته و در سالهای اخیر به بازارهای اروپایی و امریکایی وارد گشته نام نیوزلندی خود را حفظ نموده‌است. در کشورهای نیم کره جنوبی عموماً در آبان ماه گل داده و در ماه‌های فروردین و اردیبهشت میوه برداشت می‌شود. اما در کشورهای مناطق معتدله نظیر ایران و ایالت کالیفرنیا میوه در نیمه اول خردادماه ظاهر شده و از اواسط خرداد ماه تا اواسط آذرماه مراحل مختلف رشدی خود را پشت سر گذاشته و می‌رسد. هرچند زمان رسیدن میوه رقم‌های مختلف کیوی با هم متفاوت است ولی به طور کلی میوه تمام رقم‌ها در فاصله زمانی نیمه آبان تا نیمه آذرماه میرسند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). 1-7- تشریح میوهمیوه کیوی ظاهری استوانه‌ای و انگوری شکل دارد که در انتها مدور شده و گاهی به شکل بیضی و تخم مرغی شکل در می‌آید. طول میوه از 4 تا 5/7 سانتی متر و قطر آن 5/3 تا 5 سانتی متر متغیر است. وزن هر میوه به طور متوسط بین 120 تا 130 گرم است که حداقل از 30 تا 35 گرم تا حداکثر 300-200 گرم می‌رسد. اندازه میوه کیوی علاوه بر عوامل تغذیه‌ای و محیطی به رقم کیوی، سن گیاه و مقدار محصول گیاه بستگی دارد (جمشیدی 1380). میوه پوست بسیار نازک و رنگ قهوهای دارد که از کرک‌های کوتاه و پر پشت به طول 3-2 میلیمتر پوشیده‌است. میزان کرک‌های روی میوه در رقم‌های مختلف متفاوت است برای مثال رقم برونو نسبت به آبوت کرک‌های زیادتری دارد کرک‌های روی میوه در زمان رسیدن میوه مرده‌اند و می توان در حین برداشت و بسته بندی با دست و عمل مالش کرک‌ها را از روی میوه جدا کرد (وارینگتون و وستون، 1990). میوه توسط یک دم به طول 8-3 سانتی متر به ساقه چسبیده که در زمان برداشت میوه بر روی ساقه می‌ماند. در محل چسبیدن دم به میوه حلقه برآمده (برجسته ای) از کاسبرگ‌های به جا مانده به رنگ قهوه‌ای وجود دارد که در طی رشد میوه محل تجمع تانن‌ها می شود (وارینگتون و وستون، 1990). همان طوری که گفته شد میوه کیوی یک میوه سته و ناشکوفا است که یک لایه نازک اپیدرمی دارد بافت سفت، گوشتی و آبدار میوه از دو بخش میان بر داخلی و میان بر خارجی تشکیل شده است. بافت میان بر خارجی که درزیر اپیدرم قرار دارد. از سلولهای پارانشیمی بیضوی شکل با دیواره‌های نازک تشکیل شده است که توسط یک شبکه آوندی استوانهای شکل ازدو بخش میان بر داخلی که حاوی سلول‌های کشیدهای است جدا میگردد. سلولهای هر دو بخش حاوی پلاستیدهای حاوی کلروفیل هستند که منجر به ایجاد رنگ سبز زمردین بافت میوه می‌شوند. در بخش میان‌بر داخلی حلقه‌ای متشکل از 20الی 40 برچه (حفره کوچک) حاوی دانه‌های سیاه رنگ قرار گرفته اند. برچه‌ها از ماده زمینهای لزج و چسبناکی تشکیل شدهاند که دانه‌های سیاه میوه را در برگرفته و از آنها محافظت می‌کنند (محمدیان و همکاران 1378 ؛ وارینگتون و وستون، 1990). هر میوه می تواند 1000 تا 1500 دانه داشته باشد (سیمور و تاکر، 1997). درون بر میوه از یک هسته (یا ستون مرکزی) سفیدرنگی تشکیل شده که از سلول‌های پارانشیمی بزرگ فاقد کلروفیل ساخته شده است ‌(وارینگتون و وستون، 1990). 1-8- رقم‌هایواردرقمی دیررس، کشیده و بزرگ و غنی از قند با قابلیت نگهداری بسیار مطلوب می‌باشد ‌‌(وارینگتون و وستون، 1990). دارای میوه‌های تخم مرغی شکل و پهن بوده و وزن آن هنگام رسیدن 120-80 گرم است. طول میوه 7-5 سانتی‌متر و عرض آن 5-4 سانتی‌متر می‌باشد. اگر چه میزان متوسط محصول آن به ازاء هر درخت در مقایسه با سایر رقم‌ها کمی کمتر است ولی دارای خصوصیاتی است که آن را نسبت به بقیه متمایر کرده و باعث گسترش بیشر آن نسبت به بقیه رقم‌ها می‌شود. خصوصیات این رقم را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد: میوه آن نسبت به بقیه درشت‌تر و یکنواخت‌تر است. ارزش اقتصادی زیادی دارد، زیرا بازارپسند بوده و ارزش صادراتی دارد. شکوفه‌های آن نسبت به بقیه کمی دیرتر باز میشوند، در نتیجه براثر سرمای دیررس بهاره آسیب نمی بینند (آرپویا و همکاران، 1984). 1-9- ترکیبات شیمیایی موجود در میوه رسیده کیوی ترکیبات میوه کیوی، توسط دانشمندان متعددی شناسایی و اندازه گیری شده است که البته بین مقادیر گزارش شده تفاوت‌هایی وجود دارد. این تفاوتها می‌تواند ناشی از اختلاف بین بافت‌های ارزیابی شده، در روش آزمایش و یا رقمی باشد که مورد آزمایش قرار گرفته‌است و همچنین می‌تواند ناشی از تفاوت بین شرایط رشد محصول و درجه رسیدگی میوه‌ها باشد (وارینگتون و وستون، 1990). در سالهای اخیر اکثر مطالعات بر روی رقم‌ هایوارد متمرکز شده است. براساس نتایج بدست آمده میوه کیوی رسیده رقم‌ هایوارد دارای ترکیبات متنوعی می باشد که عبارتند از: پروتئین: میوه کیوی حاوی 2/1-11/0 درصد پروتئین براساس وزنتر می‌باشد. دامنه زیادی که برای پروتئین گزارش شده ناشی از تفاوت روش آزمایش است. به طوری که میزان بدست آمده با روش میزان کل نیتروژن معمولا بیشتر از مقادیر اندازه‌‌گیری شده با روش لاوری است (وارینگتون و وستون، 1990). سلولز: سلولز موجود در کیوی 5/2 گرم در 100 گرم وزن تازه است که حدود 3/1 گرم آن جزء مواد فیبری قابل حل در آب و 2/1 گرم آن غیر قابل حل درآب است. آزمایش‌های متعدد نشان داده است که فیبر خوراکی محلول نقش مهمی در کاهش کلسترول خون دارد. فیبر مورد نیاز بدن انسان در شبانه روز 6 گرم بوده که با مصرف یک الی دو عدد کیوی تأمین می‌شود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). نشاسته و کربوهیدراتها: ترکیب عمده میوه کیوه‌ی رانشاسته تشکیل می‌دهد. از این نظر میوه کیوی هم ردیف با سایر میوه‌های نشاسته‌دار همچون سیب، موز و انبه قرار دارد. میوه‌ای که کاملا رسیده و آماده خوردن است تقریبا به مقدار خیلی کمی نشاسته دارد و یا اصلاً نشاسته‌ای در آن وجود ندارد زیرا در طی رسیدن نشاسته به قند تبدیل می‌شود. مقدار کل قند میوه 15-8 درصد وزن کل میوه است، دامنه وسیع گزارش شده عمدتاً به دلیل تفاوت درجه رسیدگی میوه است. ثابت شده است که اختلاف اساسی ارقام مختلف کیوی از نظر طعم و شیرینی و سایر فاکتورهای مهم منوط به اختلاف در میزان پلیساکاریدها می‌باشد. قندهای‌ اصلی میوه شامل گلوکز (6-2) درصد، فروکتوز (8-5/1 درصد) و مقدار کمی ساکارز (حدود 2/0 درصد) و مقادیر جزئی اینوزیتول است (وارینگتون و وستون، 1990؛ مکرا و همکاران، 1992). چربی: در میوه کیوی حدود 9/0-7/0درصد (براساس وزن تر) چربی وجود دارد. با وجود مقادیر کم چربی مقادیر نسبتا خوبی ویتامین C (محلول در آب) و ویتامین A (ویتامین‌های محلول در چربی) روغن دانه کیوی حاوی مقدار کمی اسیدهای چرب اشباع و مقادیر زیاد اسیدهای چرب غیراشباع می‌باشد ‌(وارینگتون و وستون، 1990‌). ترکیبات پکتیکی: 98% تا 17/0 درصد از وزن تر میوه را ترکیبات پکتیکی تشکیل می‌دهند. میزان پکتین میوه در حین رسیدن و نرم شدن میوه تغییر می کند (وارینگتون و وستون، 1990). موسیلاژ: پلی‌ساکاریدهای اسیدی از جمله گلوکرونومان در میوه کیوه‌ی شناسایی شده‌اند که مقدار آنها در بافت خوراکی میوه 150 میلی گرم درصد گرم وزنتر میوه است (وارینگتون و وستون، 1990). اسیدهای آلی: در زمان برداشت میوه کیوی حاوی 9/0 تا 5/2 درصد اسیدیته کل براساس وزنتر می‌باشد که حدود 40 تا 50 درصدآن مربوط به سیترات، 40 تا 50 درصد آن کوئینات و 10 درصد مربوط به مالات می‌باشد. بالاترین میزان سیترات در لایه درونی میوه و بالاترین مقدار کوئینیک اسید در لایه بیرونی کورتکس می‌باشد. بیشترین میزان اسید در بافت اطراف دانه متمرکز شده و کمترین میزان اسید در قسمت هسته مرکزی میوه و میان‌بر خارجی میوه است. اسیدهای اصلی و عمده کیوی اسید سیتریک، مالیک و کوئینیک می‌باشند. اسید گالاکترونیک، اسید گلوکورنیک و اسید کوماریک کمترین میزان را به خود اختصاص می‌دهند (مارش و همکاران، 2004). همچنین به میزان 002/0 میلی گرم در 100 گرم وزن تر میوه اسید سالیسیلیک وجود دارد (عابدینی، 1382). رنگیزه‌ها: کیوی یک میوه مغذی و جذاب به‌علت رنگ سبز بافت آن می باشد که این رنگ به واسطه وجود کلروفیل‌های b,a می باشد (تورینی و همکاران، 2008). ویتامین‌ها: اغلب ویتامین‌های شناخته شده در میوه کیوی می‌باشند. ویتامین C که یکی از حیاتی‌ترین ویتامین‌های خوراکی و لازم بدن می باشد، 200-37 میلیگرم از صد گرم وزنتر را تشکیل می‌دهد که این مقدار حدود دو برابر ویتامین C موجود در مرکبات و 10 برابر ویتامین C موجود در موز است و حتی چند برابر میزان آن در سیب و هلو می‌باشد. لذا با خوردن روزانه 100 گرم ویتامین C رفم برونو ازبقیه بیشتر است و به 200 میلیگرم درصد گرم میوه می‌رسد. ویتامین E ویتامین دیگری است که نسبت به میوه‌های دیگر در کیوی بیشتریافت می‌شود (وارینگتون و وستون، 1990؛ تورینی و همکاران، 2008) مواد معدنی: اغلب عناصر پرمصرف و کم مصرف مورد نیاز بدن درمیوه کیوی یافت میشوند. میوه کیوی حاوی روی، فسفر، سدیم، پتاسیم کلر، منیزیم، کلسیم، مس، گوگرد، آهن، منگنز و کروم میباشد. پتاسیم عنصر اصلی در کولتیوار‌های مختلف کیوی می باشد پتاسیم موجود در میوه کیوی برابر با پتاسیم موز بوده و 20 برابر پتاسیم موجود در سیب است (محمدیان و همکاران،1378؛ ذولفقاتی و همکاران، 2008). آنزیم‌ها: کیوی دارای یک آنزیم پروتئولیتیکی به نام اکتینیدین می‌باشد. این آنزیم مشابه تیول پروتئاز پاپائین در گیاه پاپایا (خربزه درختی) وفیسین ودر انجیر و برومیلین در آناناس است (سیمور و تاکر، 1997). از دیدگاه پودیوینسکی و همکاران (1999) آنزیم اکتینیدین احتمالاً در مقابله حمله عوامل بیماری زا تولید می‌شود. آروما (مواد معطر): مواد معطر کیوی به شدت تحت تاثیر میزان و درجه رسیدگی میوه قرار دارد. میوه‌هایی که به مرحله رسیدگی کامل نزدیک می‌شوند مزه و طعم علفی خود را از دست داده و عطر و طعم شیرین و استری در میوه ایجاد می‌شود، عمدتاً مواد فرار کیوی مربوط به اتیل بوتانواتف هگزانان و ترانس- هگز-2-انال می‌باشد (سیمور و تاکر، 1997). فصل اول: کلیات و مرور منابع 2-1- فیزیولوژی پس از برداشت میوه کیوی2-1-1-نمو فیزیولوژیکی میوهمیوه‌ها در طول دوره رشد با سایر اندام‌های گیاهی در حالت تعادل پویا بوده و مواد مغذی و آب مورد نیاز خود را از آنها تامین می‌کنند و در نهایت به بلوغ فیزیولوژیکی می‌رسند که رسیدن فیزیولوژیکی پس از آن صورت می‌گیرد. مرحله بعدی نمو که معمولا با شروع آن میوه به شرایط بهینه خود جهت مصرف خوراکی می‌رسد رسیدگی نامیده می‌شود. چنانچه نمو میوه از این مرحله فراتر رود فرآیندهای ماده ساز (آنابولیک)جای خود را به فرآیندهای تجزیهکننده (کاتابولیک) داده و میوه وارد مرحله پیریمی‌شود که نتیجه آن مرگ و متلاشی شدن سلول‌ها و در نتیجه فساد میوه می‌باشد. بلوغ میوه فقط در زمان پیوند داشتن با گیاه تکمیل می‌شود در حالی که رسیدن و پیری میوه بسته به نوع میوه ممکن است در روی گیاه و یا جدا از گیاه اتفاق بیافتد. در مرحله بلوغ میوه شدت تنش میوه کیوی (مقدار CO2 تولید شده توسط مقدار معینی از محصول در واحد زمان) کاهش می‌یابد به طوری که شدت تنفس میوه‌ی نابالغ حدود 40mg CO2/kg.h و درمیوه بالغ 20-30mg CO2/kg.h است. همزمان با فرآیند رسیدن و نرم شدن میوه شدت تنفس برای مدت کوتاهی افزایش یافته و به حداکثر مقدار خود رسیده و سپس کاهش می‌یابد. زمانی که شدت تنفس شروع می کند تولید اتیلن از یک مقدار جزئی افزایش یافته وبه حداکثر مقدار خود 60-80 mg/kg.hr می رسد که به این نو ع تنفس الگوی تنفسی فراز گرایی اطلاق می‌شود (سیمور و تاکر، 1997). به عبارتی مرحله افزایش موقت فعالیت تنفسی در موقع رسیدن میوه به مرحله فرازگرایی معروف است و برای اولین بار در سال 1952 این اصطلاح بوسیله کید و وست که در مورد فیزیولوژی پس از برداشت سیب مطالعه می‌کردند بکار برده‌ ‌شد. مفهوم فرازگرا که اولین بار مورد استفاده قرار گرفت به معنی تولید ناگهانی CO2 بود. در واقع پدیده فرازگرا نشان دهنده‌ی پایان سنتزهای فعال و طبیعی و آغاز مرگ واقعی میوه می‌باشد. بیشتر میوه‌هایی که در منطقه معتدل رشد و نمو می‌یابند این پدیده را نشان می‌دهد. همزمان با افزایش تنفس افزایش تولید اتیلن نیز صورت می‌گیرد. وقتی برمیزان تولید اتیلن میوه به مقدار زیادی افزده می‌شود علامت شروع مرحله تنفس فرازگرایی میوه می‌باشد. بنابراین میوه کیوی نیز در گروه میوه‌های فرازگرا قرار می‌گیرد، اما در رقم‌هایوارد برخلاف سایر میوه‌های فرازگرا و سایر ارقام کیوی که رسیدگی کامل میوه همزمان با حداکثر مقدار منحنی فرازگرا در (موز و آواکادو) و یا کمی بعد از آن (سیب و گلابی) است، در میوه کیوی، حداکثر منحنی فرازگرا بعد از رسیدگی کامل میوه اتفاق می‌افتد. رسیدگی مطلوب کیوی زمانی است که غلظت مواد جامد محلول به 14-13 درصد برسد و این مرحله درست قبل از رسیدن فیزیولوژیکی و قبل از ورود به مرحله رسیدن، برداشت کرده و عمر انباری آن را با نگهداری در انبار سرد، انبار یا اتمسفر کنترل شده (CA)، بسته بندی با اتمسفر تغییر‌یافته (MAP) و یا تیمار با مواد بازدارنده بیوسنتز یا عمل اتیلن که با گیاه محیط زیست و انسان سازگار می‌باشند افزایش داد. لذا دسترسی به یک شاخص رسیدگی مناسب برای برداشت و به موقع این میوه ضروری است (بن-یوهوشو،2005). 2-1-2- اهمیت شاخص رسیدگی در میوه کیوی : برداشت زود هنگام میوه کیوی قبل از رسیدن به مرحله بلوغ فیزیولوژیکی قابلیت نگهداری میوه را کاهش داده و باعث می‌شود که رسیدگی مطلوب و رضایت بخشی در میوه ایجاد نشود (هارمن،1981). حساسیت میوه‌های نارس، نسبت به اتیلن زیاد بوده و لذا در فاصله زمانی کوتاه‌تری نرم شده و ظاهر آبگزیده پیدا می‌کنند در حالی که هنوز مغز یا محور سفید میوه سفت و سخت باقی می‌ماند. همچنین به دلیل تبخیر آب و کاهش وزن در طی مدت نگهداری، سطح میوه پژمرده و چروکیده شده و بافتی اسفنجی و پوک پیدا می کند (سیمور و تاکر، 1997؛ ماکرا و همکاران، 1992). همچنین رنگ پوست و بافت آن نیز پس از مدتی نگهداری کدر می‌شود (آرپویا، 1984). از طرفی غلظت مواد جامد محلول، به دلیل هیدرولیز ناکامل نشاسته و هرگز به حد مطلوب و مناسب خود نمی رسد. لذا به‌دلیل قند ناکافی و بالا ماندن میزان آلدئید به استر، طعم نامطلوب و تلخی مشابه با میوه خام در میوه‌ی رسیده ایجاد می‌شود (ماکرا و همکاران، 1992). از طرفی اگر میوه کیوی در درجه بالای رسیدگی برداشت شود مستعد صدمات مکانیکی در طی برداشت و حمل ونقل است. علاوه بر این گوشت آن نرم شده و صدمات ناشی از پیری در تمام قسمت‌های آن ظاهر شده و در نهایت پوسیدگی آن در طی انبارداری مشاهده خواهد ‌شد. از آنجائیکه رسیدن میوه در فصل پاییز و زمستان اتفاق می‌افتد اگر میوه روی درخت برسد نه تنها از عمر انباری آن کاسته می‌شود بلکه خطر مواجه شدن با سرمای زودرس زمستانه و باران و تگرگ شدید افزایش می یاید که در نهایت باعث صدمه دیدن میوه و خسارات و زبان اقتصادی باغداران می‌شود. بنابراین برای حصول کیفیت خوراکی بهتر و عمر انباری طولانیتر باید میوه را در زمان مناسب برداشت نمود (سیمور و تاکر، 1997). 2-1- 3-تعیین شاخص رسیدگی در میوه کیویاصولا تشخیص زمان مناسب برداشت کیوی سایر میوه‌ها به دلیل عدم وقوع تغییرات قابل رویت و مشهود در رنگ، اندازه و شکل میوه دشوار و مشکل است. لذا پژوهشگران در مرحله اول برای دستیابی به بهترین شاخص رسیدگی ابتدا تعدادی از صفات میوه مانند میزان تولید اتیلن و CO2، اندازه میوه، غلظت نشاسته، غلظت مواد جامد محلول در بافت میوه و سفتی بافت را در نظر میگیرند (راید و همکاران، 1982). بسته به رقم و منطقه رشدی گیاه شاخص رسیدگی تغییر می‌کند، بنابراین باید به طور مجزا برای هر رقم و هر منطقه رشد، با شرایط آب و هوایی خاص خود، حداقل شاخص رسیدگی را مشخص کرد. به طور کلی باغ کیوی با مواد جامع محلول آن در زمان برداشت تعیین می‌شود. اگر چه میزان مواد جامد محلول یک معیار بهتر تشخیص بلوغ میوه است ولی هنوز به عنوان یک روش رایج نیست و بلوغ استاندارد برپایه سفتی بافت تعیین می‌شود. برطبق بررسی‌های انجام شده پیشنهاد می‌شود که میوه کیوه‌ی باید زمانی که میزان مواد جامد محلول مساوی یا بیشتر از 5/6 درصد است برداشت شود (میشل، 1990). 2-1-4- تغییرات متابولیکی در موقع رسیدن میوه کیویرسیدن میوه نتیجه تغییرات پیچیده‌ای است که بسیاری از آنها مستقل از هم صورت می‌گیرند. تغییرات فیزیکی، بیوشیمیایی و بیولوژیکی نظیر کاهش سفتی گوشت میوه، کاهش میزان نشاسته، افزایش میزان قندها و مواد جامد محلول (بریکس)، کاهش اسیدیته افزایش پکتین‌های محلول، افزایش سرعت تنفس، افزایش بیوسنتز اتیلین و افزایش بیوسنتز مواد معطر و رنگیزه‌ها که در میوه‌های فرازگرا همراه با افزایش بیوسنتز اتیلن میباشند در میوه‌های مختلف در موقع رسیدن اتفاق میافتد (شکل 2-1). (خان، 2006؛ ذوالفقاری و همکاران، 2008). شکل 1-1- تغییر صفات مختلف در طی رسیدن میوه‌های فرازگرا برگرفته از (خان، 2006) 2-2-عمده ترین تغییرات در هنگام رسیدن میوه کیوی رنگ: عموما با رشد میوه رنگ پوست میوه کیوی تغییر چندانی نمی‌کند. رنگ سبز بافت به دلیل حضور کلروفیل در پلاستیدهای بافت میان بر میوه است. میزان کلروفیل بافت میوه نارس 3-2 میلی گرم به ازای 100 گرم وزن تر میوه است که تا زمان برداشت میوه به 2/1 میلی گرم می‌رسد و این کاهش عمدتا به دلیل کاهش کلروفیل a در اثر فعالیت آنزیم کلروفیلاز می‌باشد اما تغییر رنگ بسیار ناچیز بوده و با چشم غیر قابل تشخیص است (فاک و همکاران، 1985). میزان کلروفیل اکثر میوه‌ها در طی رسیدن کاهش یافته و کاروتنوئیدها و آنتوسیانین‌ها غالب میشوند. در حالی که در میوه کیوی کاهش غلظت کلروفیل ناچیز بوده و رنگ بافت در هنگام رسیدن کامل به رنگ سبز روشن بوده و میزان کاروتنوئیدها نیز در طی رسیدن میوه کیوی تغییری نمی‌یاید (وارینگتون و وستون، 1990). رنگ بذر با رسیدن میوه تغییر میکند به طوری که دانه‌ها تا کامل شدن میوه، یعنی حدود 10 هفته پس از گلدهی، به رنگ سفید بوده و به تدریج با رسیدن میوه و سخت شدن دانه، رنگ بذر نیز از قهوه‌ای مایل به زرد به قهوهای تیره و در نهایت سیاه می‌شود که بیانگر نزدیک شدن مرحله رسیدگی میوه می‌باشد (پرات و رید، 1974). بافت میوه: بافت میوه کیوی تا آغاز هیدرولیز نشاسته و بالا رفتن غلظت قندهای محلول یعنی حدود 20 هفته پس از گلدهی سفت می‌باشد (سیمور و تاکر، 1997). الگوی تغییرات رسیدن میوه برداشت شده در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی مناسب با میوه‌هایی که بر روی درخت میرسند متفاوت می باشند (پرات و رید، 1974). نرم شدن بافت میوه همراه با تغییر مواد پکتیکی از حالت نامحلول به محلول می‌باشد که این عمل مربوط به شکستن مولکول‌های ترکیبات پکتیکی است. پروتوپکتین که تشکیل دهنده پکتین‌های نامحلول می‌باشد در مرحله رسیدن میوه تیدیل به پکتین محلول می‌گردد. این پکتین‌های محلول مجدداً توسط آنزیم‌های پکتین متیل استراز(PME) و پلی گالاکتروناز (PG) تجزیه می‌شوند. تبدیل پروتوپکتین نامحلول به پکتین محلول و کاهش متعاقب مقدار مواد پکتینی در مورد بسیاری از میوه‌های دیگر از جمله سیب و گلابی نیز گزارش شده است (خان، 2006). با رسیدن میوه کیوی میزان پروتوپکتین نامحلول از 7/1 درصد به 6/0 درصد کاهش یافته و در همین راستا میزان پکتین محلول در آب آن از 3/0 درصد به 6/1 درصد افزایش می‌یابد (پرات و رید، 1974). اندازه و حجم میوه: فاصله بین گرده افشانی تا زمانی که میوه به وزن 120 گرم برسد در حدود 160 روز است که در طی این مدت میوه رشد می‌کند. افزایش اندازه میوه کیوی یا به عبارتی بزرگ شدن میوه و رشد آن ناشی از تقسیم سلولی و بزرگ شدن خود سلول‌ها است که به یک نسبت انجام نمی‌گیرند. به طوری‌که از زمان گرده افشانی تا 58 روز اول رشد میوه سریع بوده و افزایش سریعی در میوه صورت می‌گیرد. از روز 58 تا روز 76 بزرگ شدن سلول به آهستگی صورت گرفته و رشد میوه کند می‌گردد. دوباره در فاصله روزهای 76 تا 160 رشد میوه سریع‌تر می‌شود که عمدتا به دلیل بزرگ شدن سلولهای بافت میان‌بر داخلی است (محمدیان و همکاران، 1378). با رسیدن میوه‌ها هیدرولیز نشاسته و افزایش قند میوه و فشار اسمزی سلول‌های بافت داخلی میوه افزایش یافته و لذا در مراحل انتهایی رشد و نمو افزایش فشار اسمزی سبب جذب آب به درون سلول‌ها شده و افزایش فشار داخلی سلول منجر به زیاد شدن حجم سلول می‌گردد. کربوهیدرات‌ها: در ابتدای رشد میوه انتقال ترکیبات فتوسنتزی از برگ‌ها به میوه سبب رشد و نمو میوه و اندوخته شدن نشاسته در میوه می‌شود. میزان نشاسته میوه از اواسط تیرماه تا اواسط مهر ماه به طور پیوسته افزایش می‌یابد‌(سیمور و تاکر، 1997).گرانول‌های نشاسته ابتدا در سلول‌های زیر اپیدرم تشکیل شده و سپس به سمت لایه‌های زیرین تا هسته مرکزی توسعه می‌یابند. به طور متوسط اندازه گرانول‌ها در طول فصل رشد از 4-3 میکرومتر در میوه نارس افزایش یافته و 20 هفته پس از شکوفه‌دهی به حداکثر مقدار خود یعنی 30-20 میکرومتر می‌رسند. غلظت گلوکلز، فروکتوز و ساکاروز تا 20 هفته بعد از شکوفه‌دهی در سطح پایینی (کمتر از 1% برحسب وزن تر) قرار داشته و میزان قند الکلی اینوزیتول نیز در طی رشد و نمو میوه بسیار جزئی و کم است. 20 هفته بعد از شکوفه‌دهی تغییر ناگهانی در متابولیسم کربوهیدرات‌ها ایجاد شده و نشاسته ذخیره شده سریعاً هیدرولیز گردیده و کاهش محسوسی در اندازه گرانول‌ها صورت می‌گیرد (ساگیموتو و همکاران، 1988). همزمان با هیدرولیز نشاسته غلظت قندها نیز بالا رفته و افزایش عمده‌ای در میزان گلوکز و فروکتوز و افزایش کمتری در غلظت در غلظت ساکارز صورت می‌گیرد (سیمور و تاکر، 1997). اگر میوه در طول فصل رشد خود بر روی درخت باقی بماند میزان قند آن 35 هفته پس از شکوفه‌دهی به حدود 10 درصد بر حسب وزن تر می‌رسد، در این مدت هیدرولیز نشاسته تنها نیمی از افزایش قندهای محلول را توجیه می‌کند و بقیه مربوط به انتقال مواد فتوسنتزی ناشی از عمل فتوسنتز در سایر اجزای گیاه بخصوص برگ‌ها است. اما30 هفته پس از شکوفه‌دهی با ریزش برگ‌ها این انتقال به تدریج کاسته شده و در صورت باقی ماندن میوه بر روی شاخه، میزان قند میوه از این مرحله به بعد به دلیل تنفس سلولی کاهش می‌یابد ‌(وارینگتون و وستون، 1990؛ ‌سیمور و تاکر، 1997). اسیدهای آلی: اسیدهای آلی در طی رشد و نمو میوه به تدریج ذخیره شده و به طور قابل توجهی طعم میوه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اسیدیته قابل تیتر برحسب اسید‌سیتریک در میوه کیوی از 4/0 درصدبرحسب وزن تر در زمان شکوفه‌دهی افزایش یافته و به 9/1 درصد در هفته نوزدهم می‌رسد. سپس به مدت 4-1 هفته درحد ثابتی باقی مانده و بعد از آن دوباره کاهش می‌یابد و آغاز این کاهش تقریباً همزمان باهیدرولیز نشاسته می‌باشد. اسیدهای غالب کیوی اسید سیتریک، مالیک و کوئینیک میباشند. مطالعات انجام شده در نیوزیلند وکالیفرنیا نشان داد که در طی رشد و نمو میوه غلظت اسید مالیک به تدریج و غلظت اسید سیتریک به سرعت افزایش می‌یابد تا به حداکثر غلظت خود میرسند که همزمان با به حداکثر رسیدن میزان نشاسته یعنی تقریباً حدود 20 هفته پی از گلدهی (مارشو همکاران، 2004؛ سیمور و تاکر، 1997). مواد معطر: در میوه نارس عامل عطر میوه آلدئیدها می‌باشند. با رسیدن میوه غلظت آلدئیدها کاهش می‌یابد درحالی که غلظت کل ترکیبات فرار و میزان نسبی استرها در ترکیبات فرار افزایش می‌یابد (سیمور و تاکر، 1997). در این خصوص میزان اتیل استر افزایش عمدهای نشان می دهد. میوه در ابتدا عطر و رایحه علفی و تا حدی طعم اسیدی دارد که کم کم با رسیدن میوه تعدیل یافته و عطر و طعم مطلوب و رضایت بخشی در میوه ایجاد میگردد. ایجاد طعم در اثر نسبت مناسب قند به اسید است. زمانی که میوه کاملاً رسیده و سفتی بافت به 5/0 نیوتن میرسد طعم استری در بافت غالب است که اکثر مردم عطر استری میوه را ترجیح میدهند (استیونسون و ملتون، 1999). 2-3-شرایط نگهداری میوه کیوی در انباربه منظور نگهداری خوب و طولانی مدت کیوی سرعت و شدت تغییرات فیزیولوژیکی فرایند رسیدن باید تا حد ممکن کاهش یابد. در صورت برداشت به موقع کیوی می توان آن را به مدت چهار الی شش ماه در انبار سرد نگهداری نمود. موفقیت در امر نگهداری میوه‌ها به روش انبارداری آنها و همچنین به چگونگی اعمال شرایط لازم انبارداری بستگی دارد. مهمترین این عوامل در انبار سرد عبارتند از دما، رطوبت نسبی و تهویه (سیمور و تاکر، 1997؛ وارینگتون و وستون، 1990). 2-3-1-دمادمای درون سردخانه باید صفر درجه سانتی گراد و حداکثر تغییرات دما باید بین 5/0- تا 5/0+ درجه سانتی گراد باشد. با افزایش دما فرایندهای اصلی نظیر تنفس، رسیدن میوه، از دست دادن رطوبت و فساد میوه افزایش می‌یابد. به طورکلی نرم شدن میوه کیوی در محیط عاری ازاتیلن تا حد زیادی تحت تاثیر میزان دما قرار می‌گیرد. دمای بیشتر از صفر درجه سانتی‌گراد منجر به افزایش میزان تنفس میوه کیوی شده و ماندگاری آن به شدت کاهش می‌یابد. با نگهداری میوه کیوی در دمای دو درجه سانتی گراد ماندگاری آن در مقایسه با دمای صفر درجه سانتی گراد به میزان یک تا دو ماه کاهش می‌یابد (وارینگتون و وستون، 1990). 2-3-2- ر طوبت نسبیرطوبت نسبی سردخانه باید بین 90 تا 95 درصد باشد. اگر رطوبت نسبی پایین باشد میوه‌ها آب و در نتیجه وزن خود را سریع تر از دست میدهند. زمانی که کاهش وزن میوه بیش از 3 تا 4 درصد باشد پوست میوه چروکیده می‌شود و قابلیت انباری خود را از دست میدهد. رطوبت پایین هوای اطراف میوه به عنوان مهمترین عامل موثر برکاهش رطوبت میوه در طول نگهداری در دمای صفر درجه سانتی گراد است (وارینگتون و وستون، 1990). 2-3-3- تهویهدر نتیجه متابولیسم میوه مواد فرار گوناگونی که محصول عمل تنفس هستند در محیط انبار منتشر می‌شوند. یکی از مهم‌ترین این مواد اتیلن است که رسیدن میوه را تسریع می‌کند. حتی در دمای صفر درجه سانتی گراد غلظت 1/0 پی پی ام اتیلن به طور چشمگیری شدت نرم شدن میوه را افزایش می‌دهد. حداکثر غلظت اتیلن قابل تجمل برای میوه در انبار 3/0 پی پی ام است. دی اکسید کربن نیز از جمله ترکیباتی است که بر اثر تنفس در بخش‌های مختلف انبار تجمع پیدا می‌کند. در صورت افزایش غلظت CO2 به بیش از 10 درصد کیفیت میوه قابل قبول و نامطلوب می‌شود. بنابراین تهویه هوای داخل انبار با هوای تازه بیرون ضروری می‌باشد. همچنن گردش هوا از راه‌های مبارزه با قارچ‌ها و کپک‌ها نیز می‌باشد. باید توجه داشت که هوای انبار ممکن است با بنزن و منواکسید کربن حاصل از دود وسایل نقلیه و یا آمونیاک حاصل از سیستم خنک کننده آلوده گردد. لذا تهویه هوا به خروج این مواد نیز کمک میکند و اگر جابجایی هوا در حد مناسبی انجام نشود دمای نواحی نزدیک به سقف ممکن است یک تا دو درجه سانتی گراد بالاتر از نقاط نزدیک به کف انبار باشد. به هنگام قرار دادن میوه در انبار باید با در نظرگرفتن ویژگی‌های میوه فضای کافی برای تهویه وجود داشته باشد ‌(وارینگتون و وستون، 1990). میوه کیوی در مقایسه با سایر محصولات نیمه گرمسیری از خاصیت انبار داری مناسب‌تری برخوردار بوده و در شرایط انبار با اتمسفر کنترل شده بیش از هشت ماه قابلیت نگهداری دارد (باتیستا-بانوس و همکاران،1997). مهم‌ترین عامل پوسیدگی میوه‌های کیوی در سردخانه ، کپک خاکستری است که معمولا 12-5 هفته بعد از انبارداری ظاهر می‌شود. در این حالت میوه در اثر فعالیت این قارچ از نوک شروع به آبکی شدن نموده و به تدریج به بخش‌های دیگر میوه توسعه می‌یابد (باتیستا-بانوس و همکاران،1997). کلسیم نقش مهمی در ساختمان دیواره‌های سلولی دارد. در صورت کمبود کلسیم و ضعف دیواره‌ی سلولی، تقسیم سلولی دچار اختلال می‌شود. این پدیده در اندام‌هایی با تقسیم سلولی بالا چون میوه در حال رشد، ایجاد اختلال مینماید (آنتونس و همکاران، 2005). کلسیم نقش آشکاری در به تاخیر انداختن پیری و درنتیجه افزایش دوره انبارمانی و مقاومت بافت میوه به تخریب بافت و همچنین مقاومت به نفوذ کپک‌ها و قارچ‌های عامل پوسیدگی دارد (آنتونسو همکاران، 2005). برخی محققین گزارش نمودند که در طول رسیدن میوه، پلیساکاریدهای دیواره سلولی تحت فرایندهای حلالیت و دی پلیمریزاسیون قرار دارند. نرم شدن بافت میوه در ضمن رسیدن مربوط به تغییر ساختار چند مرحلهای دیواره سلولی است که در نهایت منجر به افزایش حلالیت همی سلولزها می‌شود (هرناندز-مانوز و همکاران، 2006). در مقابل براساس نتایج پژوهشی، سفتی و استحکام دیواری سلولی ناشی از کاربرد فرم‌های Ca2+ به دلیل افزایش تعداد پیوندهای Ca2+ در پلیمرهای پکتیکی و در نتیجه کاهش حلالیت آنها بیان شده است (لرا و همکاران، 2004). کلسیم با تأخیر در پیری باعث حفظ کیفیت، سفتی میوه و مقاومت به بیماری‌ها در طول انبارمانی می‌شود. کاربرد کلسیم روی میوه با روش‌هایی که از قبیل تیمار گرمایی، غوطه وری، نفوذ در خلاء، نفوذ در اثر فشار، پوشش‌های سطحی یا مواد پوششی و یا ترکیبی از این روش‌ها همراه بوده است (چاردونت و همکاران، 2003؛ هرناندز-مانوز و همکاران، 2006). کاهش کپک خاکستری در اثر کاربرد کلسیم قبل و بعد از برداشت در میوه‌هایی چون تمشک، توت فرنگی، سیب، انگور و گیلاس نیز گزارش شده است (المرا و همکاران، 2007). محلولپاشی درختان کیوی رقم‌هایوارد با کلرید کلسیم در چهار نوبت، نشان داد که میزان کلسیم بافت و سفتی میوه به ترتیب به میزان 64 درصد و 3/1 کیلوگرم نیرو افزایش یافت. میزان نرم شدن میوه در انبار به کندی رخ داده و دوره انبارمانی نیز در مقایسه با شاهد 12-10 هفته افزایش یافت (گراسپولوس و دروگودی،2005). در گزارشی دیگر وقتی میوه‌های کیوی در محلول یک درصد کلسیم فروبرده شدند، مشاهده شد که بافت میوه‌ها با سرعت کمتری نرم شد و میزان کاهش وزن و TSS فقط در ماه‌های 6-4 انبارمانی افزایش یافت (آنتونس و همکاران، 2005).2-4-نقش کلسیم درختان میوهمطالعات زیادی در مورد مصرف کلسیم و تاثیر آن روی کیفیت میوه انجام گرفتهاست. ملکوتی و همکاران (1999) گزارش کردند که محلولپاشی کلروکلسیم سبب افزایش غلظت کلسیم در بافت میوه شده و سفتی بافت میوه را به مقدار چشمگیری افزایش دادهاست. تیمار کلسیمی باعث استحکام بافت میوه در طی نگهداری از طریق حفظ نیروی چسبندگی سلول میگردد (تیرمازی و ویلز ،1982) نشان دادند که فرو بری میوهی گلابی رقم ویلیامز در محلول کلرید کلسیم 8 درصد، سبب افزایش کلسیم به مقدار 45 درصد شده است و سبب تاخیر در رسیدگی میوهها می‌شود. فلاحی(2000) نسبت متعادل بین ازت و کلسیم را (N/Ca) هفت و نسبت پتاسیم و مجموع منیزیم به کلسیم را 5/31 گزارش کرده‌است. تعداد دفعات محلولپاشی را محققان ایتالیایی در مناطق معتدل در حد 5 (سیب زرد) و 6 (سیب قرمز) در تعدادی ارقام حساس با عملکردهای بالا هشت تا 12 گزارش کردهاند (ایچنر و دراهارد، 2000). جانسون و همکاران در انگلستان محلول پاشی نیترات کلسیم را بر کلرورکلسیم ارجحتر و در سیبهای سفت نسبتهای Ca/C, N/C را حدود یک اعلان کردند. زوالونی و همکاران (2000) بیان داشتند که چون کشت درختان با تراکم بیشتر امروز رواج بسیاری یافت، غلظت مناسب کلسیم، منیزیم و پتاسیم را به ترتیب 12، 200، 10 میلیگرم در میوهی تازه اعلام کردند. در آزمایشی که توسط جانسون و همکاران (2000) در مورد نقش ازت و کلسیم در سفتی میوهی سیب در سردخانه به عمل آمده، چنین نتیجهگیری کردند که برخلاف انتظار غلظت کلسیم در دیوارههای سلولی در میوه های نرم نسبت به کربن بیشتر از میوههای سفت بود ولی مقدار نسبی ازت، در دیوارههای سلول سیبهای سفت، دو برابر سیبهای نرم بود. به عقیده اوالونی و همکاران (2000) عامل عمدهی ظهور بیماریهای فیزیولوژیکی، ناشی از کمبود کلسیم و مصرف نامتعادل کودهاست. گزارش فلاحی و همکاران (1997) حاکی است که، محلول پاشی کلرورکلسیم و یا نیترات کلسیم سبب افزایش غلظت کلسیم در بافت میوه شده و از فساد آن توسط قارچ آلترناریا جلوگیری کرده و سفتی بافت میوه را به مقدار قابل توجهی افزایش دادهاست. کلسیم نقشهای متعددی در گیاه ایفا میکند که مهمترین آن تقسیم سلولی، رشد مرسیتمها و جلوگیری از بیماریهای فیزیولوژیکی مانند لکهتلخی و چوب پنبهای شدن، اسکالد، آردیشدن، آبگزیدگی است (ملکوتی و طباطبایی، 1378). بصیرت و همکاران (1379) نشان دادند که با محلولپاشی کلرور کلسیم بر روی گلابی مدت زمان انبارداری گلابی، غلظت کلسیم در میوه افزایش، در مقابل غلظت گازکربنیک و اتیلن و بیماریهای فیزیولوژیکی کاهش یافت. ملکوتی و همکاران (1999)؛ شهابی و ملکوتی(1371) نشان دادند که محلول پاشی کلرورکلسیم با غلظت پنج در هزار در هکتار طی چهارمرتبه، مقدار کلسیم میوه و سفتی آن را در اکثر تیمارها افزایش داده‌است. گزارش فلاحی و همکاران (1997) حاکی است که محلولپاشی کلرور کلسیم و یا نیترات سدیم سبب افزایش غلظت کلسیم در بافت میوه شده و از فساد آن توسط قارچ آلترناریا جلوگیری کرده و سفتی میوه‌ها را به مقدار قابل توجهی افزایش دادهاست. محلولپاشی کلرور کلسیم قابل کنترل است در این مورد تحقیقات زیادی صورت گرفته‌است. لونی (1997) گزارش داد که محلول پاشی 5/2 تا پنج درصد کلرور کلسیم 14 روز قبل از برداشت عارضه لهیدگی و سفتی میوه را به شدت کاهش میدهد. ویلز و اسکات (1981) نشان دادند که کلسیم و باریم سبب کاهش عارضه لهیدگی شده در مقابل پتاسیم، آهن و مس آن را افزایش میدهد. توماس و دراک گزارش دادند که محلولپاشی سیب و گلابی با کلرور کلسیم سبب افزایش سختی و کاهش لکه چوب پنبهای در سیب و گلابی میشود. کزوکزوکو و برانیس (1997) گزارشی نمودند که مصرف کلرور کلسیم 21 روز قبل از برداشت به مقدار پنح در هزار در میوه زردآلو سبب افزایش سفتی میوه و کاهش تولید اتیلن و تنفس گیاه گردیده که در نتیجه پیری میوه به تعویق میافتد. صدیقی و بانگرس (1995) گزارش دادند که محلولپاشی درختان سیب گلدن دلیشز با کلرورکلسیم 12 در هزار سبب افزایش سفتی آنها شده و آنها نتیجه گرفتند که سفتی سیب در سیبهای محلولپاشی شده با شاهد در زمان برداشت یکسان بود ولی آنهایی که با کلرور کلسیم محلولپاشی شدهبودند سفتی خود را در طول انبارداری حفظ کردند. هدف از این تحقیق تاثیر کلرورکلسیم در افزایش کمی و کیفی عملکرد پس از برداشت و ضرورت استفاده از محلول پاشی کلروکلسیم برای جلوگیری از بروز عوارض فیزیولوژیکی ناشی از کمبود کلسیم مورد ارزیابی قرار میگیرد. فصل سوم: مواد و روشها 3-1- مکان و زمان انجام آزمایشاین تحقیق در یک باغ کیوی به مساحت نیم هکتار واقع در قریه پرکاپشت یا ورزاده از توابع شهرستان آستانهاشرفیه بر روی درختان کیوی رقم هایوارد در سال زراعی 92-1391 انجام شد. سن درخت حدود 11 سال و درختان به صورت ردیفی و داربست از نوع تی بار (T) و به فواصل 5 3 متر کاشته شده‌اند و نسبت درختان ماده به نر 8:1 بوده و درختان کیوی از نظر سن، شکل ظاهری، قطر و اندازه‌‌ی یکسان بودند انتخاب گردیدند تا تیمارهای تعریف شده بر روی آنها اعمال شود. 3-2- اعمال تیمارها به منظور بررسی تأثیر محلولپاشی کلرورکلسیم و همزمان تعداد دفعات مطلوب کوددهی با تغییر مقادیر کود در هر مرحله تعیین نیاز غذایی کیوی به عناصر پرمصرف و با توجه به زمان مناسب کوددهی (اواسط فروردین، اواسط اردیبهشت، اواسط خرداد، اواسط تیر، اوایل شهریور و اواسط مهر)، طرح مذکور با ده تیمار کودی و در سه تکرار به‌صورت بلوک‌های تصادفی به مدت یکسال انجام گرفت. کودهای مورد استفاده به عمق 30 سانتی متری در فاصله یک و نیم متری تنه درخت و محلول پاشی کلرور کلسیم به میزان نیم درصد در سه مرحله به شرح جدول 2-1 استفاده شد. جدول 3-1- تیمارهای مورد آزمایش برای هر درخت تیمارها سولفات پتاسیم (گرم) سوپر فسفات تریپل (گرم) اوره (گرم) محلولپاشی کلسیم (با غلظت 5/0) ************************************* *************************************   نکته مهم : هنگام انتقال متون از فایل ورد به داخل سایت بعضی از فرمول ها و اشکال درج نمی شود یا به هم ریخته می شود یا به صورت کد نمایش داده می شود ولی در سایت می توانید فایل اصلی را با فرمت ورد به صورت کاملا خوانا خریداری کنید: سایت مرجع پایان نامه ها (خرید و دانلود با امکان دانلود رایگان نمونه ها) : elmyar.net *************************************   *************************************     علائم اختصاری T1 (شاهد) 500 - 500 - 350 350 - - 2N350, P500, K500 T2 500 - - - 500 - - - 240 240 240 - - - - محلول پاشی کلسیم در اواسط شهریور Ca, 3N240, P500, K 500 T3 500 - - - - - 500 - - - - - 240 240 240 240 - - - - محلول پاشی کلسیم در اواسط شهریور محلول پاشی کلسیم در اوایل مهر محلول پاشی کلسیم در اواسط مهر محلول پاشی کلسیم در اواسط اواخر مهر 4Ca, 4N240, P500, K500 T4 - - - - - - - 170 170 170 - - - - 240 240 240 - - - - محلول پاشی کلسیم در اواسط شهریور محلول پاشی کلسیم در اوایل مهر محلول پاشی کلسیم در اواسط مهر محلول پاشی کلسیم در اواخر مهر 4Ca, 3N240, 3P170 T5 500 - - - - - 500 - - - - - 175 175 175 175 - - محلول پاشی کلسیم در اواسط شهریور محلول پاشی کلسیم در اوایل مهر محلول پاشی کلسیم در اواسط مهر 3Ca, 4N175, P500, K500 T9 - - - - - - 240 240 240 - - - - محلول پاشی کلسیم در اواسط مرداد محلول پاشی کلسیم در اواسط شهریور محلول پاشی کلسیم در اوایل مهر محلول پاشی کلسیم در اواسط مهر محلول پاشی کلسیم در اواخر مهر 5Ca, 3N240, T10 - - - - - - - - - - - - - - 175 175 175 175 - - - محلول پاشی کلسیم محلول پاشی کلسیم