در این پژوهش، به منظور بررسی اثر منابع و مقادیر مختلف کودهای ماکرو NPK روی عملکرد و کیفیت میوه در درختان کیوی رقم هایوارد، آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار به مدت یکسال به اجرا گذاشته شد. صفاتی مانند وزن تر میوه، وزن خشک میوه، درصد ماده خشک، قند میوه، سفتی میوه، اسیدیته میوه، نیتروژن، فسفر و پتاسیم میوه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تأثیر تیمارها بر وزن تر میوه، وزن خشک میوه، درصد ماده خشک، قند میوه، نیتروژن، فسفر، پتاسیم میوه نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنی داری نداشتند، اما سفتی بافت میوه و اسیدیته میوه نسبت به تیمار شاهد تأثیر معنی داری داشت. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر میزان سفتی بافت میوه اثر معنی دار داشتند و بیشترین سفتی( 3 کیلوگرم بر مترمربع مربوط به تیمار 4 بار تقسیط اوره (175×4)، 500 گرم سوپرفسفات تریپل و 500 گرم سولفات پتاسیم و تیمار 4 بار تقسیط اوره (175×4)، 3 بار تقسیط سولفات پتاسیم (250 × 3) و 500 گرم سوپر فسفات تریپل بود. به نظر می رسد مقدار زیادی فسفر و پتاسیم و مواد آلی در خاک بستر کیوی، سبب عدم واکنش مثبت کیوی به مصرف کودهای شیمیایی نیتروژنه، پتاسه و فسفاته شده است. واژه های کلیدی : پتاسیم، فسفر، کوددهی، کیوی فروت، نیتروژن. فصل اول کلیات 1-1- اهمیت مصرف میوه‌ها وسبزی‌هامیوهها و سبزیها منابع غنی از کربوهیدراتها، ویتامینها، آنتی اکسیدانها، پلی فنولها، مواد معدنی و فیبرهای غذایی هستند که مصرف آنها باعث افزایش سلامتی انسان و جوامع میشوند. ارزش غذایی بالا این قبیل محصولات، میزان تقاضای آنها را در بین مصرف کنندگان افزایش داده است (فیلر و فیالو، 2010). بررسیها نشان داد که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی، خطر ابتلا به بیماریهای مثل سرطان، قلبی و عروقی و بیماریهای مزمن دیگر را کاهش میدهد (برتازا و همکاران، 2003). بنابراین، برای اثر بخشی بهتر میوهها و سبزیها در پیشگیری از بروز بیماریها، بهبود ارزش غذایی محصولات تولید شده میتواند مورد توجه باشد (اناکپورن و همکاران، 2008) .تمایل به مصرف کیوی به عنوان یک میوه با ارزش غذایی بالا در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است (شریکائو، 2006؛ هانتر و همکاران، 2010). میوه کیوی منبع غنی از ویتامین C و دارای ترکیبات مفید دیگر شامل ویتامین E، پلی فنلها، فلاونوئیدها، موادمعدنی، اسیدهای آلی و همچنین میزان زیادی از رنگیزهها به خصوص کلروفیل و کارتنوئیدها برخوردار است (دو و همکاران، 2009). 1-2- اهمیت مصرف کودهاافزایش تولیدات کشاورزی در جهان طی چهار دههی گذشته پس از نزولات آسمانی و آبیاری، عمدتاً مرهون مصرف کودها بوده است. به طور کلی، کودها عناصر غذایی مورد نیاز را برای رشد گیاهان تأمین می‌کنند. در صورت رعایت نکات فنی در مصرف کودها، از استهلاک مجموعه عناصر غذایی خاک جلوگیری شده و به ایجاد توازن مورد نیاز بین عناصر مزبور در خاک منجر می‌گردد. هرگاه افزایش مصرف کود در جهت اهداف یاد شده باشد، وسیله‌ی مؤثری در فزونی تولید محصولات کشاورزی و حصول به امنیت غذایی برای کشور محسوب می‌گردد (ملکوتی و همکاران، 1387). مصرف بهینه کود از مهم‌ترین عوامل افزایش عملکرد، بهبودکیفیت محصولات کشاورزی و ارتقای سطح سلامت جامعه است. همچنین بنا برگزارش سازمان کشاورزی وخواربار جهانی (FAO) بین 44تا60 درصد افزایش تولیدات کشاورزی در جهان طی سه دهه گذشته مرهون مصرف کودهای شیمیایی بوده که در کشورهای با مصرف بهینه‌ی کود، این افزایش در حد بالاترین رقم بوده است. لذا مصرف بهینه‌ی کود، مؤثر‌ترین، آسان‌ترین و اقتصادی‌ترین راه تحقق طرح افزایش عملکرد هکتاری محصولات کشاورزی در دهه‌ی 80 و پایداری در تولید در دهه‌های آینده است (ملکوتی و جلالی، 1382). یکی از دغدغه‌های عمده‌‌ی متخصصان تغذیه‌ی گیاهی در قرن حاضر چگونگی افزایش کارآیی مصرف کودها(FUE) می‌باشد. تأمین به موقع یعنی بر اساس نیاز و زمان نیاز گیاه و به نحو صحیح عناصر غذایی سبب بهبود کمیت و کیفیت و جلوگیری از هدر رفت سرمایه و آلودگی های زیست محیطی خواهد شد (ملکوتی و همکاران، 1384). 1-3- نقش عناصر غذایی اثر مثبت مصرف عناصر غذایی در کشاورزی بیش از 2000سال است که شناخته شده‌است. به‌طور کلی مواد معدنی برای رشد و نمو گیاهان ضروری می‌باشند که درختان میوه نیز از این امر مستثنی نیستند. مواد معدنی به عنوان سازنده‌ی ساختمانی مواد آلی، فعال کننده‌ی آنزیم‌ها و واکنش‌های آنزیمی، حامل بعضی از مواد و تنظیم کننده‌ی فشارگیاه می‌باشند. بنابراین نحوه‌ی تغذیه‌ی گیاه، رشد و نمو آن را مشخص خواهد کرد. به‌علاوه در مورد استفاده از میوه ها به عنوان مواد غذایی در تأمین مواد معدنی به خصوص در زنان، اهمیت این مواد بیشتر جلوه می‌نماید (ملکوتی، طباطبایی، 1387). نظر به اینکه در پرورش درختان میوه غالباً نقش فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی این عناصر در نظر گرفته نمی‌شود و در نتیجه سبب به وجود آمدن ابهامات و توصیه های غیر صحیح کودی می‌شود وضرورت دارد که تحقیقات کاربردی در همه حال برای تغذیه‌ی متعادل و مصرف بهینه‌ی کودی برای تولید بیشتر همراه با افزایش کیفیت محصول صورت می‌گیرد. افزایش کیفیت و کمیت میوه با مصرف آب و کود زیاد به دست نمی‌آید، بلکه مصرف متعادل آنهاست که می‌تواند تولید را بهبود دهد. در توصیه های کودی بایستی فرآیند های انجام گرفته در ریزوسفر در نظر گرفته ‌شود تا سازوکار جذب مواد غذایی مختل نگردد (ملکوتی، طباطبایی، 1387). فصل دوم: کلیات و مرور منابع 2-1- تاریخچه کشت و کار کیوی در ایران و جهانمنشاء اصلی کیوی جنگلهای مناطق معتدله اطراف رودخانه یانگ تسهدر جنوب چین بوده و رقمهای مختلف آن به صورت پراکنده از سیبری تا اندونزی وجود دارند (محمدیان و همکاران، 1378). در اوایل دهه 1920 تولید این محصول در مناطق جنوب شرقی آسیا، ژاپن و نیوزیلند آغاز شد به‌طوری که در حال حاضر این میوه به یکی از مهمترین میوههای موجود در کشور نیوزیلند تبدیل شده است (استرینگر، 2000). در ایران برای اولین بار در سال 1347یک اصله نهال نر از نوع ماتوآو یک اصله نهال ماده از نوع آلیسون، که رقم پرمحصول، زودرس و دارای میوههای کوچکی است از فرانسه وارد کشور شد و در رامسر کشت شد (محمدی، 1372). این دو اصله نهال کاشته شده، به منظور بررسیهای مقدماتی و اقلیم پذیری تحت نظر ایستگاه تحقیقات کشاورزی رامسر قرار گرفت و اولین نمونههای میوه آن در سال 1350 بر روی درخت مشاهده شد. در سالهای بعد نیاز به رقمهای دیگر کیوی احساس شد و با همکاری مسئولان طرح مشترک باغبانی فائو و مؤسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال وزارت کشاورزی تمام رقمهای ماده کنونی و دو رقم نر از کشورهای فرانسه و ایتالیا وارد ایران شد. محصول کیوی در ایران از سال 1367 به صورت تجاری از باغهای محدوده ساری تا آستارا به بازار داخلی عرضه شد (محمدیان و همکاران 1378). 2-2- سطح زیر کشت و مقدار تولید کیوی در ایران و جهانبر اساس آمار منتشر شده توسط FAO در سال 2008، سطح زیر کشت کیوی در جهان، 82547 هکتار با تولید سالانه 1313827 تن میباشد. کشور ایران با سطح زیرکشت 2300 هکتار با تولید سالانه 30000 تن در مقام هفتم دنیا قرار دارد، ولی بر اساس ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام دهم قرار گرفته است، به طوری که ارزش اقتصادی یک تن کیوی تولید شده در ایران در مقایسه با نیوزیلند که 1801 دلار میباشد، فقط 478 دلار است. کشور ایتالیا نیز از لحاظ کمی‌و ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام اول دنیا قرار دارد (شکل 2-1). شکل2-SEQ شکل1- \* ARABIC1- میزان تولید کیوی در جهان (فائو، 2008)طبق آمارنامه وزارت جهاد و کشاورزی درسال 1387 سطح زیر کشت، میزان تولید وعملکرد این محصول در استانهای مختلف ایران بشرح جدول 1-1است. جدول 2-1- سطح زیرکشت، میزان تولید وعملکرد محصول کیوی درسال 1387ردیف استان سطح زیر کشت (هکتار) میزان تولید عملکرد (کیلوگرم درهکتار) غیربارور بارور جمع (تن) 1 گلستان 9/35 4/60 3/96 6/1876 5/31069 2 گیلان 3/727 1/2060 4/2788 4/39205 19172 3 مازندران 2/660 1/6019 3/6679 8/180663 4/30033 4 جمع 4/1423 6/8140 9564 8/221745 2/27340 منبع: معاونت امور تولیدات گیاهی(1388) 2-3- گیاه‌شناسی کیویاین گیاه از تیره اکتینیدیاسه(Actinidiaceae) و جنس اکتینیدیا (Actinidia) است. کیوی دارای ده گونه مختلف است و از لحاظ تجاری دارای اهمیت جهانی است. از بین این ده گونه هفت گونه آن به عنوان گیاه زینتی و سه گونه آن برای تولید میوه مورد استفاده قرار میگیرد که شامل Actinidiachinensis،A.arguta و A.polygama است (بولدینگ و همکاران، 2000). درکشور ما رقمهای مختلفی از گونه A.deliciosa نظیر هایوارد، برونو، مانتی و آبوت کشت میشود (محمدیان و همکاران 1378). گلهای کیوی بزرگ، سفید و جذاب هستند و بطور کامل شکوفا میشوند. میوه کیوی سته و از یک تخمدان چند برچهای منشاء میگیرد. رشد میوه و افزایش اندازه آن از زمان گردهافشانی تا رسیدن به وزن 120 گرم حدود 160 روز به طول میانجامد (سیمور و همکاران، 1997). هر چند زمان رسیدن میوه رقمهای مختلف کیوی با هم متفاوت است، ولی به‌طور کلی میوه تمام رقمها در فاصله زمانی نیمه آبان تا نیمه آذر میرسند (محمدیان و همکاران، 1378). 2-4- واریته‌های معروف کیوی2-4-1- رقم هایوارد درشت‌ترین و بازار پسند‌ترین رقم کیوی است و حدود 96 درصد محصول کیوی جهان از این رقم است و از کیوی‌های صادراتی محسوب می‌گردد. بدون شک هایوارد بهترین رقمی‌است که تاکنون کشت شده ‌است. میوه ها بزرگتر از استاندارد و شکل اندازه‌ی آن ها کاملا ً یکنواخت موزون، و بازار پسند است. این واریته نسبتاً دیرگل و دارای خاصیت انبارداری طولانی می‌باشد. از نظر عطر و طعم از سایر ارقام برتری دارد و از آن جایی که شکوفه‌های آن دیر باز می‌شوند، امکان اینکه از سرما صدمه ببینند بسیار کم است. رنگ میوه قهوه‌ای مایل به سبز کم رنگ است که با کرک های ابریشم مانند پر پشتی پوشیده شده‌اند. گل های آن کاملا ً درشت بوده و شکوفه‌ها بر روی شاخه به خوبی باقی می‌مانند. متوسط وزن این میوه در زلاند‌نو تا 100گرم گزارش شده ولی یادداشت برداری‌های سال اخیر در شمال ایران متوسط وزن این میوه را 84 گرم با طول 7/2 و عرض 6/4سانتی متر نشان داده است. بدیهی است که این اختلاف را می‌توان در نارسایی های واریته، شرایط اقلیمی‌و نوع خاک جستجو نمود (شیراوند، 1392). 2-4- 2- رقم برنوبرنو از نظردرشتی میوه بعد از واریته هایوارد قرار دارد. میوه ها کشیده تر و اغلب ریز بوده وتعداد کمی‌میوه درشت در یک محصول سالیانه مشاهده می‌گردد. در مقابل سرما نسبت به واریته هایوارد مقاوم تر است و در برابر سرما تا 18- درجه را تحمل می‌کند. در شمال ایران متوسط وزن میوه آن 72 گرم با عرض 3/4 وطول 7سانتی متر گزارش شده‌است. رنگ پوست در این واریته از انواع دیگر تیره‌تر است ودرکمپوت سازی برش های پوست وبدون خرد شدگی تولید می‌نماید. دراز‌ترین کیوی وشبیه خیار وپر کرک وقهوه‌ای رنگ است (شیراوند، 1392). 2-4- 3- رقم آبوتاین واریته نسبت به سایر واریته‌ها، دارای محصول بیشتری است، ولی میوه آن نسبت به دو واریته هایوارد و برنو کوچکتر است، رقم پرمحصول، زودرس ،پوست میوه حاوی کرکهای بسیارنرم بوده وبرای صادرات مناسب نمی‌باشد و مصرف محلی دارند. به دلیل ظهورشکوفه‌های زودرس، ریزش کرک درموقع برداشت وجابجایی محصول بیشترشهرت بیشتری ودرمیان باغداران پیدا نموده است. در شمال ایران وزن متوسط میوه آن 58 گرم با طول 7 وعرض 4 سانتی متر گزارش شده ‌است (شیراوند، 1392). 2-4-4- رقم مانتی ازارقام دیرگل بوده وکمترتحت تأثیرسرمای دیررس بهاره قرارمیگیرد. امامحصول بیشتری تولید می کند. میوه کوچک بوده ورواج بیشتری نیافته است. در شمال ایران وزن متوسط میوه آن 68 گرم با طول 8/6 وعرض 2/4 سانتی متر گزارش شده‌است (شیراوند، 1392). 2-4-5- واریته آلیسون این رقم ویژگی‌های شبیه آبوت دارد اما محصول کمترتولید می‌کند و بدین علت رواج بیشتری نیافته است ومیوه ریزتری نسبت به دیگرواریته‌ها تولیدمی‌کند (شیراوند، 1392). 2-4-6- رقم گراسیاز شهرت کمتری برخوردار است وبرخی آن را همان برونو می‌دانند (شیراوند، 1392). 2-5- شرایط تولید کیویگیاه کیوی از ارتفاع زیر صفر (در شمال ایران) تا 2000 متری از سطح دریا میتواند کشت شود. ضمن اینکه مقاومت گیاه کیوی به تغییرات دما و دمای زیر صفر درجه سانتیگرادبیشتر از مرکبات است، اما گلهای کیوی به سرما حساسیت بیشتری نسبت به گلهای مرکبات دارند. یخبندان پاییزی تولید غنچه گیاه را در فصل بهار به تاخیر میاندازد. هرگاه سرما پس از گلدهی اتفاق افتد، مانع از تشکیل میوه خواهد شد (شیخی 1384). گیاه کیوی در مناطقی که میزان باران سالیانه آن در فصل بهار و تابستان کمتر از 500 میلی لیتر نباشد، خوب رشد میکند.تابش یا عدم تابش نور آفتاب به درخت کیوی تاثیر زیادی در رشد و باردهی آن دارد. چنانچه مقدار باردهی درختان کیوی که در سایه قرار دارند کمتر از درختانی است که در معرض نور خورشید هستند (استریک، 2005). خاکی که کیوی در آن کاشته میشود میبایست pH حدود 5/6-5/5 داشته باشد و نسبت به آب و هوا نفوذ پذیر باشد تا ریشههای گیاه به راحتی در آن نفوذ کنند.بهترین خاک برای کیوی خاکهای شنی و هوموسدار است (استریک، 2005). شاخههای درختان کیوی ترد و شکننده است ودر اثر وزش باد جابجا میشوند و روی همدیگر افتاده و میشکنند، میوههای کیوی نیز در اثر برخورد شاخهها ساییده شده و لکهدار یا خراب میشوند، لذا در مناطق باد خیز احداث باد شکن برای جلوگیری از آسیبهای ناشی از وزش باد به درختان کیوی امری ضروری است.با توجه به شرایط مورد نیاز کیوی، سواحل جنوبی دریای خزر دارای آب و هواو شرایط اقلیمی مناسب برای پرورش گیاه کیوی است. میزان بارندگی و رطوبت نسبی بالا،عدم وجودیخبندانهای طولانی در فصل زمستان،هوای معتدل بهار و پاییز و هوای گرم تابستان و عدم وزش بادهای شدید باعث شده‌است که گیاه کیوی در این منطقه به خوبی سازگار شود، اما خاکهای این منطقه عموماً فقیر است که باید با کودهای حیوانی و شیمیایی تقویت شوند (شیخی، 1384؛محمدیان و همکاران، 1378). 2-6- ارزش غذایی میوهدر سالهای اخیر کارشناسان علم تغذیه پی بردند که مصرف روزانه میوهها و سبزیها سبب کاهش خطرات بیماریهای مانند سرطان، قلب، کبد و ریوی میشوند. این اثرهای مفید مصرف آنها را به آنتیاکسیدانهای مختلف میوه و سبزی نسبت میدهند که شامل پلی فنول، آسکوربیک اسید (ویتامین C)، کارتنوئیدها و فلاونوئیدها است (کاربونارو و همکاران،2002). ترکیبات آنتیاکسیدانی اولین خط دفاعی در برابر آسیب رادیکالهای آزاد هستند که برای حفظ سلامت و ساختار سلول ضروری میباشند. این ترکیبات رادیکالهای آزاد را خنثی میکنند و مانع از شروع زنجیره ‌یا باعث شکستن زنجیره تولید رادیکالهای آزاد میشوند (پرسیوال، 1998). در سالهای اخیر محبوبیت مصرف کیوی در سطح جهانی افزایش یافته است و از نظر تولید جهانی در حال حاضر پس از موز،پرتقال و سیب در رتبه چهارم قرار دارد (تاوارینی و همکاران، 2008). ترکیبات تشکیل دهنده میوه کیوی به طور کلی در جدول 2-2 خلاصه شده‌است. جدول 2-2- ارزش غذایی و ترکیبات تشکیل دهنده میوه کیویترکیبات میوه مقدار بخش خوراکی 95-90% انرژی g 100kcal/66-49 آب 88-80% خاکستر 74/0-45/0% پروتئین 2/1-11/0% چربی 9/0-7/0% فیبر [سلولز] 3/3-1/1% کربوهیدرات [نشاسته] 5/17% درصد مواد جامد محلول 12-8 اسید قابل تیتر 6/1-1 pH 6/3-5/3 ویتامین ث g100/mg 120-80 ویتامین آ واحدبینالمللیg100/IU 175 ریبوفلاوین g100/mg 50/0-01/0 تیامین g100/mg02/0-014/0 نیاسین g100/mg 5/0-0 پیرودوکسین اکتینیدین g100/mg 15/0 g100/mg2/0 کلسیم g100/mg 51-16 منیزیم g100/mg 32-10 نیتروژن g100/mg 163-83 فسفات g100/mg 67-22 پتاسیم g100/mg576-185 آهن g100/mg 2/1-02/0 سدیم g100/mg 7/4-8/2 کلرید g100/mg 65-39 منگنز g100/mg 3/2-07/0 روی g100/mg 08/0-032/0 مس g100/mg 06/0-016/0 گوگرد g100/mg 16 منبع: وارینگتون و وستون [1990] 2-7- مدیریت تغذیه در باغات کیویتغذیه صحیح محصولات باغی نقش مهمی در کاهش ضایعات و بهبود کیفیت و طولانی کردن عمر انباری محصولات برداشت شده دارد (هارگریوس و همکاران،2008). نیتروژن بیش از اندازه نه تنها عدم تعادل اسید آمینههای ضروری و بالطبع عدم تعادل پروتئین را در پی خواهد داشت، بلکه مشکلات زیادی چون تجمع نیترات و کاهش میزان ویتامین C را نیز ایجاد میکند (وارینگتون،2001 ؛ ملکوتی، 1379). جانسون و همکاران (1997) در بررسی تاثیر عناصر غذایی روی عمر انباری میوه کیوی اعلام کردند که هر چند غلظت عناصری چون کلسیم و پتاسیم روی قابلیت انبارداری میوه کیوی تاثیر‌می‌گذارد، اما تاثیر عنصر نیتروژن به تنهایی از تمامی عناصر دیگر مهمتر است. به طوری که مصرف زیاد نیتروژن رشد رویشی را افزایش داده و در کیفیت میوه نقش منفی دارد. خاکی که کیوی در آن کاشته می‌شود می‌بایست pH حدود 5/5تا 5/6 داشته باشند و نسبت به آب و هوا نفوذ پذیر باشند تا ریشه‌های گیاه به راحتی در آن نفوذ کنند. بهترین خاک برای کیوی خاک های شنی وهوموس دار است (استریک1،2005). تغذیه‌ی صحیح محصولات باغی نقش مهمی‌در کاهش ضایعات و بهبود و کیفیت و طولانی کردن عمر انبارداری محصولات برداشت شده‌ دارد (هارگریوس و همکاران2،2008). نیتروژن بیش از حد نه تنها عدم تعادل اسید آمینه های ضروری و بالطبع عدم تعادل پروتئین را در پی خواهد داشت، بلکه مشکلات زیادی چون تجمع نیترات و کاهش میزان ویتامین C را نیز ایجاد می‌کند (وارینگتون2، 2001؛ ملکوتی ، 1379). جانسون و همکاران (1997) در برسی تأثیر عناصر غذایی روی عمر انباری میوه‌ی کیوی اعلام کردند که هرچه غلظت عناصر چون کلسیم و پتاسیم روی قابلیت انبارداری میوه کیوی تأثیر می‌گذارد، اما تأثیر نیتروژن به تنهایی از تمامی‌عناصر دیگر مهم تر است. به طوری که مصرف زیاد نیتروژن رشد رویشی را افزایش داده و در کیفیت میوه نقش منفی دارد. نیتروژن حاصل از کود شیمیایی با نیتروژن حاصل از کود آلی دارای ماهیت یکسانی در داخل محصولات باغی و زراعی است. این اثرات جانبی کود شیمیایی است که موجب افت کیفی محصول می‌شود (محمودی و همکاران، 1387). ورود کودهای شیمیایی باعث شده‌است که چرخه‌ی عناصر غذایی مختل و تولید کشاورزی کاملا ً وابسته به مصرف کودهای شیمیایی شود. مصرف بیش از اندازه‌ی آن نه تنها کارهای تولید را کاهش می‌دهد، بلکه ورود مواد معدنی و ترکیبات زیان بار مثل نیتروژن به آب های سطحی و زیر زمینی موجب آلودگی منابع آب و خاک می‌شود (ملکوتی، 1379). استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی موجب اختلال در فعالیت های زیستی، بیوشیمیایی خاک شده و خسارت تجمع نمک حاصل از کود‌دهی بیش از حد می‌باشد که البته تحت مدیریت زراعی صحیح چنین وضعی پیش نمی‌آید (فرانسیس3و همکاران ،2004). استمرار در مصرف نامتعادل کود علاوه بر اینکه تهدیدی جدی برای سلامت خاک می‌باشد، موجب کاهش عملکرد هکتاری و افت کیفیت محصولات سبزی و صیفی شده‌ است. مصرف نیتروژن زیاد در مزارع سبزی، صیفی، علاوه بر افزایش تجمع نیترات (-NO3)، از غلظت ویتامین C تا حد 26 درصد می‌کاهد (ولچ1،2003)، ولی با رعایت اصول مصرف بهینه‌ی‌کودها، به ویژه سولفات پتاسیم، سولفات روی، افزون بر بهبود کیفیت و خوش خوراکی، به غلظت ویتامین C تا حد 20 درصد افزوده می‌گردد (ملکوتی و همکاران، 1383). 2-8-عناصر غذایی پر مصرف (ازت ، فسفر ، پتاس ) 2-8-1- نیتروژن نیتروژن (N) یکی از مهم‌ترین عناصر غذایی و عامل کلیدی در دستیابی به عملکرد مطلوب در محصولات زراعی می‌باشد. نیتروژن در گیاهان بالاترین غلظت را داشته وگلوگاه رشد است و نقش مهمی‌در افزایش عملکرد دارد، به طوری که کمبود آن بیش از سایر عناصر غذایی عملکرد را محدود می‌کند. مهم‌ترین روش تأمین نیتروژن مورد نیاز کشاورزی، استفاده از کودهای نیتروژنه است. بنابراین استفاده‌ی مناسب از کودهای نیتروژنه برای افزایش تولید محصول و افزایش کارایی نیتروژن، از مهم‌ترین مباحث روز می‌باشد (بینام، 1382؛ملکوتی و همایی، 1383؛ هلا و همکاران 2005). به کارگیری روش های جدید مدیریتی که بر اساس افزایش کارآیی نیتروژن و آب استوار باشد، می‌تواند علاوه بر افزایش کمی‌و کیفی تولیدات کشاورزی(IFA ،2007) سبب ارتقای سطح سلامت جامعه شود و در این بین، انتخاب نوع، مقدار و زمان مصرف صحیح کود می‌تواند در افزایش کارآیی بسیار مؤثر باشد. 2-8-2-پتاسیم پتاسیم فراوان‌ترین عنصر غذایی در 15 سانتی متری بخش بالایی خاک است. اما این شرایط لزوماً بدان معنا نیست که پتاسیم قابل دسترس‌ترین عنصر برای گیاه است. زیرا مقدار پتاسیم قابل دسترس برای گیاه به میزان پتاسیم موجود در بخش قابل دسترس (محلول و تبادلی ) بستگی دارد. به رغم آنکه پتاسیم جزو عناصر مژثر در ساختمان گیاهی نبوده و عمدتاًٌ نقش کاتالیزوری دارد، نیاز پتاسیمی‌بعضی از گیاهان حتی از نیتروژن نیز بیشتر است (ملکوتی، 1387). به طور کلی 90تا 98 درصد کل پتاسیم خاک به شکل غیر قابل جذب، 1 تا 10 درصد به صورت قابل جذب کند و 1/0 تا 2 درصد به گونه‌ی قابل جذب سریع می‌باشد (تیسدالو همکاران،2003). 2-8-3- فسفر فسفر یکی از مهم‌ترین عناصر مورد نیاز در تولید محصول به شمار می‌آید. فسفر در کلیه‌ی فعالیت‌های بیوشیمیایی، ترکیبات انرژی‌زا و سازوکار انتقال انرژی دخالت دارد. فسفر جزئی از پروتئین سلول بوده، به عنوان بخشی از پروتئین هسته و غشای هسته است. این عنصر در جوانه زنی گلها، تشکیل میوه، تسریع رسیدن آن، افزایش رشد رویشی درخت، بزرگ شدن اندازه‌ی درخت و افزایش کیفیت میوه نقش دارد (ملکوتی و همکاران ،1379). 2-9- روش های مصرف کودهای پر مصرف مصرف مؤثر کود شامل تصمیم گیری های درست در مورد انتخاب عناصر غذایی، تعیین میزان هر یک از عناصر غذایی مورد نیاز، نوع کود یا حامل کود، نحوه‌ی استعمال کود و نهایتا ً زمان مصرف کود می‌باشد (شاهوی ، 1385). روش‌های مصرف کود به عوامل متعددی من جمله درجه‌ی حلالیت کودها، زمان نیاز درختان، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ها، کیفیت آب آبیاری و ... بستگی دارد. از میان روش‌های مصرف می‌توان روش پخشی سطحی، محلول پاشی، تزریق به تنه‌ی درختان، آب کودها و چالکود نام برد (واعظی، ملکوتی و رسولی، 1378). 2-9-1- روش پخش سطحی مهم‌ترین مشکل در مصرف خاکی یا پخش سطحی کودهای با حلالیت کم، افزایش سطح تماس با خاک و در نهایت تثبیت آن به وسیله‌ی کربنات‌ها و رس های خاک است. این پدیده مخصوصا ً در مورد کودهای فسفره، سولفات پتاسیم، سولفات آهن و سولفات روی بیشتر صدق می‌کند (ملکوتی، طباطبایی، 1380). 2-9-2- روش محلول پاشیکاربرد این روش زمانی مؤثر است که گیاه نتواند مواد غذایی مورد نیاز خود را از خاک جذب نماید و یا امکان مصرف خاک وجود نداشته باشد. این روش فقط بخشی از نیاز غذایی گیاه را تأمین می‌کند و نمی‌تواند جایگزین مصرف خاکی (پایه) کودها قرار گیرد (پیرمرادیان، 1376). برای درختان میوه و غلات نیز در هنگام رشد و نمو میوه ها و دانه ها، محلول پاشی عناصر غذایی نتیجه‌ی مثبتی خواهد داشت (مرسچنر، 1995) . 2-9-3- روش تزریق به تنه‌ی درختان روش تزریق عناصر غذایی به تنه‌ی درختان در قدیم مرسوم بوده، بدین صورت که سوراخی در داخل تنه‌ی درخت ایجاد و با قرار دادن لوله ای در داخل سوراخ عناصر غذایی داخل لوله به تدریج توسط گیاه جذب می‌شد. بعضی اوقات به جای محلول غذایی کپسول‌هایی که حاوی عناصر غذایی و یا سموم و غیره بودند در همین سوراخ های تنه‌ی درخت جایگذاری و حتی میخ هایی که با سطح روی (zn) پوشش داده شده، به تنه‌ی درخت کوبیده می‌شود. تزریق با فشار بالا به تنه‌ی درخت اخیرا ً در دنیا مطرح و در ایران نیز برای اولین بار توسط رئیسی در اصفهان (ملکوتی و طباطبایی ،1380) ودردماوند و کافی(1384) در فضای سبز شهر تهران و کرج اجرا گردیده است. 2-9-4- روش چالکود چالکود یا جایگذاری موضعی یکی دیگر از روش‌های کود‌دهی در درختان میوه است که اخیرا ً طی تحقیقاتی اثرات مفید آن در اصلاح اختلالات تغذیه‌ای درختان‌سبب تأیید شده‌است (سمر، 1377و رسولی، 1378). چالکود بهترین روش برای مصرف بهینه‌ی کود می‌باشد. با اعمال این روش مشکل تغذیه‌ای باغ‌ها حل و کیفیت میوه ها نیز بهبود یافته است. 2-9-4-1- چالکود و تأثیر در تسهیل جذب عناصر غذایی به دلیل حضور آهک فعال در خاک های آهکی، زیادی بی کربنات در آب های آبیاری، کمی‌مواد آلی، مصرف غیر صحیح (پخش سطحی) کود در سایه انداز درختان، با عنایت به کمی‌تحرک اکثر کودهای مصرفی به خصوص کودهای فسفاته و ریز مغزیها و عدم رعایت مصرف بهینه کود و آب، درختان میوه در کشور عمدتا ً دچار انواع کمبود ها هستند. از این رو بیان روش صحیح کود‌ دهی در باغ‌های میوه اولویت خاصی یافته است و در رابطه با آن پژوهش های متعددی انجام پذیرفته است (ملکوتی و همکاران، 1377، سمر، 1377، وزیری و شریعتی، 1377؛ ملکوتی، 1375). محاسن استفاده از چالکود برای جایگزینی موضعی کودها را می‌توان چنین خلاصه نمود ( ملکوتی وسمر ،1378). گرایش درخت به ارسال و رشد ریشه ها برای رسیدن به محل چالکود و استفاده‌ی بهینه از عناصر غذایی . در روش چالکود، به دلیل تهویه‌ی مطلوب، ریشه ها از رشد بهتری برخوردار بوده و رنگ ریشه‌ها فعال، سفید و خوش رنگ و با تراکم فراوان خواهد بود. راندمان و کارآیی مصرف کود در روش چالکود، به مراتب بیشتر از روش پخشی سطحی کود است، چون ریش ها مستقیما ً غذای مطلوب خود را تأمین می‌کنند و غذایی سالم تا چندین سال زحمت در اختیار درخت خواهد بود. در روش چالکود، نیاز به پای بیل درختان میوه که علاوه بر صرف هزینه‌ی زیاد، به دلیل از بین بردن ریشه‌های فعال درخت، زیان‌هایی نیز به درخت وارد می‌کند را کاهش دهد. از آنجایی که درخت میوه گیاهی است دائمی، هر سال تراکم ریشه در حوالی منطقه‌ی چالکود بیش از پیش افزایش یافته، تماس ریشه با این منطقه‌ی غنی از کود افزایش می‌یابد (ملکوتی و همایی، 1373). اگر مصرف کودهای شیمیایی همراه با گوگرد، مواد آلی و بیولوژیک به صورت صحیح جایگذاری گردد، دیگر شاهد عملکرد پایین در باغ‌های میوه نخواهیم بود (سمر،1377، صفاری،1379). وضعیت نیتروژن بوته کیوی روی میزان صدمه وارده در اثر کمبود اکسیژن در ناحیه‌ی ریشه و سرعت بهبود آن مؤثر می‌باشد و بوته‌هایی که با کمبود نیتروژن مواجه بودند، نسبت به کمبود اکسیژن در ناحیه‌ی ریشه حساس‌تر از بوته‌هایی بوده‌اند که به اندازه‌ی کافی به آنها کود نیتروژنه رسیده بود (اسمیت و میلر، 1991). هنگامی‌که استثنائاً مقادیری زیاد از کود مخلوط (ده تن در هکتار مخلوط ازت، فسفر، پتاس،12-10-10 ) به کار برده شد تا سطوح نمک در ناحیه‌ی ریشه بالا برده شود (هدایت الکتریکی خاک بیش از دو دسی زیمنس در 25درجه‌ی سانتی گراد) تعداد جوانه‌هایی که در بهار توسعه‌یافته بودند، همین‌طور تعداد گل و رشد ریشه به طور چشمگیری افزایش یافت (اسمیت و میلر، 1991). غلظت نامناسب پتاسیم، میزان فعالیت های فیزیولوژی و فتوسنتز را در درختان میوه کاهش می‌دهد که به سهم خود غلظت مواد قندی را پایین می‌آورد (افخمی‌و ملکوتی، 1379). یکی از علل اساسی پایین ‌بودن عملکرد هکتاری در باغ‌های میوه کشور با بافت سنگین در این است که متأسفانه کودها به صورت نامتعادل مصرف شده و جایگذاری آن ها با پابیل(سطحی ) انجام می‌گیرد. در حالی که اگر مصرف کودهای شیمیایی همراه با گوگرد، مواد آلی و بیولوژیک به صورت صحیح جایگذاری گردد، دیگر شاهد عملکرد پایین در باغ های میوه نخواهیم بود (سمر، 1377، صفاری، 1379). در آزمایشهای مزرعه‌ای، بین فسفاتهای آمونیوم و اسید فسفریک از یک طرف و با سوپر فسفات ها از سوی دیگر، تفاوت عمده‌ای از نظر تأمین فسفر برای گیاه دیده نشده‌است (هاگین و توکر،1982). 2-10- کیفیت در زمان برداشتامروزه کیفیت غذائی محصولات کشاورزی مورد توجه بسیاری از محافل تحقیقاتی جهان است، به خصوص از آن جهت که استفاده بیرویه از کودهای شیمیایی، علف کشها،حشره کشها وغیره از کیفیت محصولات کشاورزی میکاهند (اسامی‌و همکاران، 2003؛ برن و پرسکوت، 2002). هدف از این بررسی ارزیابی نیاز عناصر غذایی درخت کیوی و نحوه‌ی تغذیه مشخص گردد که چطور می‌توان نیازهای تغذیه‌ای را به منظور افزایش کمی‌و کیفی تحت تأثیر قرارداد و این اطلاعات برای رسیدن به‌یک برنامه‌ی کودی مناسب باید چگونه تفسیر گردند تا هرچه بیشتر یارویاور باغداران پرتلاش کشور باشیم. از آنجائیکه درخت میوه گیاهی است دائمی، هر سال تراکم ریشه در حوالی منطقه چالکود بیش از پیش افزایش یافته، تماس ریشه با این منطقه غنی از کود افزایش می یابد (ملکوتی و همایی 1373). اگر مصرف کودهای شیمیایی همراه با گوگرد ، مواد آلی و بیولوژیک به صورت صحیح جایگذاری گردد، دیگر شاهد عملکرد پایین در باغهای میوه نخواهیم بود(سمر1377.صفاری 1379). برای بزرگ شدن میوه وجود پتاسیم ضروری است (فیشر وهمکاران،1982). کمبود پتاسیم میتواند روند تعرق را در درخت سیب مانند سایر درختان کاهش دهد (چیلدرس وکوارا،1935). اگرمصرف ازت در طول فصل رشد خیلی دیر وبعد از توقف رشد انجام شود، در این صورت نیازهای ذخیره ای ازت در گیاه بدون اثرات نامطلوب مصرف دیر هنگام ازت تامین میشود (هینیک،1934). فصل سوم: مواد و روشها 3-1- مکان و زمان انجام آزمایشاین تحقیق در یک باغ کیوی به مساحت نیم هکتار واقع در قریه پرکاپشت یاورزاده از توابع شهرستان آستانه اشرفیه بر روی درختان کیوی رقم هایوارد در سال زراعی 92-1391 انجام شد. سن درخت حدود 11 سال و درختان به صورت ردیفی و داربست از نوع تی بار (T) و به فواصل 5 3 متر کاشته شده‌اند و نسبت درختان ماده به نر 8:1 بوده و درختان کیوی از نظر سن، شکل ظاهری، قطر و اندازه‌‌ی یکسان بودند انتخاب گردیدند تا تیمارهای تعریف شده بر روی آنها اعمال شود. 3-2- اعمال تیمارهابه منظور بررسی همزمان تعداد دفعات مطلوب کوددهی با تغییر مقادیر کود در هر مرحله تعیین نیاز غذایی کیوی به عناصر پرمصرف و با توجه به زمان مناسب کوددهی (اواسط فروردین، اواسط اردیبهشت، اواسط خرداد، اواسط تیر)، طرح مذکور با 10 تیمار کودی و در سه تکرار به‌صورت بلوک‌های تصادفی به مدت یکسال انجام گرفت. کودهای مورد استفاده به عمق 30 سانتی متری در فاصله یک و نیم متری تنه درخت به شرح جدول 3-1 استفاده شد. جدول 3-1- تیمارهای مورد آزمایش برای هردرختتیمارها سولفات پتاسیم (برحسب گرم) سوپر فسفات تریپل (برحسب گرم) اوره ( برحسب گرم) علائم اختصاری T1 (شاهد) 500 - 500 - 350 350 2N350, P500, K500 T2 500 - - 500 - - 240 240 240 3N240, P500, K 500 T3 250 250 250 500 - - 240 240 240 3N240, P500, 3K250 T4 135 135 135 500 - - 240 240 240 3N240, P500,3K135 T5 - - - - - - 240 240 240 3N240 T6 500 - 500 - 175 175 4N175, P500,K500 - - - - 175 175 T7 250 250 - - 500 - - - 175 175 175 175 4N175,P500,2K250 T8 125 125 125 - 500 - - - 175 175 175 175 4N175,P500,3K125 T9 - - - - - - - - 175 175 175 175 4N175 T10 125 125 125 250 250 - - 175 175 175 175 4N175,2P250,3K125 3-3-کنترل و مبارزه با علفهای هرزعلفهای هرز غالب در قطعه زمین مورد آزمایش شامل سوروف سلمه تره، پیچک، مَرغ، تاج خروس، ترش واش و غیره... می باشد. برای کنترل و مبارزه با علفهای هرز از روش وجین دستی و با استفاده از علف‌زن موتوری درسه نوبت درطول فصل رشد استفاده گردیده است. 3-4- روش آبیاریآبیاری با استفاده از روش تحت فشار (میکروجت) از اواسط خرداد ماه تا اواسط شهریور ماه براساس نیاز درختان به طور منظم صورت گرفت. 3-5- خصوصیات خاکبرای بررسی و اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از عمق 30-0 سانتی متر یک نمونه تهیه شد. این نمونه ها ازسایه انداز درختان و درست قبل از اجرای تحقیق تهیه و برای اندازه گیری و بررسی به آزمایشگاه خاک شناسی فرستاده شد که پس از بررسی نتایج آزمون خاک باغ کیوی به شرح جدول 3-2 خلاصه گردید. جدول 3-2- فاکتورهای مربوط به تجزیه خاک قبل از اجرای آزمایش(عمق 30-0 سانتی متر)خصوصیت عمق خاک هدایت بار الکتریکی (dS/m-1) 206/0 pH 77/7 درصد مواد خنثی شونده 5/7 درصد مواد آلی 5/7 درصد نیتروژن 14/0 فسفر(میلی گرم در کیلوگرم) 96/52 پتاسیم(میلی گرم در کیلوگرم) 13/704 بافت لوم 3-6- برداشت میوه کیویبرداشت میوه زمانی انجام شد که میزان قند میوه ها تقریبا بین 8-7 (درجه بریکس) بودند که این زمان مصادف با اواخر آبان ماه بود. برای این کار ابتدا تمام میوه ها را از هر درخت به طور جداگانه چیده و در سبدهای جداگانه گذاشته و میوه‌های هر درخت را به طور جداگانه وزن نموده و پس از آن به انبار نگهداری میوه ها انتقال داده‌شد. برای ارزیابی صفاتی چون سفتی بافت میوه، میزان قند و pH تعدادی میوه‌های هر تیمار سریعاً به آزمایشگاه منتقل تا آزمایشات بر روی میوه ها انجام گیرد. 3-7- ارزیابی صفتهاجهت بررسی صفات میوه از هرتیمار تعدادی میوه به صورت تصادفی انتخاب شدند. این صفات شامل عملکرد میوه، وزن تر و خشک میوه هر درخت، pH میوه، سفتی میوه، قند میوه، ازت، فسفر و پتاسیم میوه که اندازهگیری شدند. 3-7-1- اندازهگیری وزن تر میوهپس از برداشت میوهها، وزن میوه هر درخت در همان محل برداشت با استفاده از ترازوی دیجیتالی اندازهگیری و یادداشت برداری شد. 3-7-2- اندازهگیری اسیدیته(pH) میوه برای اندازهگیری pH، از روش وردانک (1993) استفاده گردید. پس از برداشت میوهها و وزنکشی تعداد میوه از هر تیمار بلافاصله به آزمایشگاه جهت اندازهگیری pHانتقال داده شد. بعد از تهیه و آماده سازی عصاره میوه از هر تیمار، ابتدا دستگاه پی اچ متر توسط بافر چهار و هفت تنظیم گردید. سپس مقداری از عصاره صاف شده در یک بشر کوچک ریخته شده و آنگاه الکترود حساس دستگاه پی اچ متر درون بشر قرار داده شد و pH عصاره توسط صفحه دستگاه پی اچ متر قرائت و یادداشت برداری شد. 3-7-3-اندازهگیری سفتی میوهبرای انجام این کار از هر تیمار یک میوه به طور تصادفی انتخاب شد. سپس با استفاده از دستگاه پنترومتر (نفوذسنج) میزان سفتی بافت میوه سنجیده شد. به این صورت که پروب دستگاه را روی میوه‌ها قرار داده و پس از وارد کردن فشار یکنواخت عدد آن قرائت و ثبت شد. واحد فشار وارده جهت سوراخ کردن بافت، کیلوگرم بر متر مربع می‌باشد. 3-7-4-اندازهگیری قند میوهبرای اندازه گیری قند میوه از دستگاه رفرکتومتر چشمی مدل RHB0-80 ساخت کشور چین با دامنه 80-0 درصد استفاده گردید. میوه از بخش استوایی برشی عرضی زده شد و پس از آن یک یا دو قطره از عصاره روی دستگاه قرار داده شده و بعد از آن میزان قند قرائت و ثبت شد. 3-7-5-عصارهگیری از میوهبرای این کار میوه را پس از خرد کردن به مدت 48 ساعت در آون و در حرارت 75 درجه سانتیگراد قرار داده تا خشک شوند. پس از آن جهت استخراج عناصر غذایی، 3/0 گرم از نمونه خشک شده را به کمک قیف مخصوص توزین به بالن ژوژه 50 میلی لیتری منتقل میکنیم. سپس میلیلیتر از مخلوط اسیدها (اسید سولفوریک و اسید سالیسیلیک) را اضافه کرده و با دقت تکان داده تا تمامی مواد گیاهی خیس گردد. مخلوط را یک شب بحال خود قرار میدهیم و در روز بعد نمونه را به مدت یک ساعت تا حرارت 180 درجه سانتیگراد حرارت داده و بعد از خنک شدن 5 قطره آب اکسیژنه اضافه مینمایم. بعد بالن را روی اجاق الکتریکی در حرارت 280 درجه سانتیگراد تا شفاف شدن نمونه ها حرارت میدهیم. بعد از خنک شدن نمونهها را به حجم رسانده و بعد از بهم زدن صاف میگردد (امامی، 1375). 3-7-6- اندازهگیری وزن خشک میوه برای اندازه‌گیری وزن خشک میوهها از هر تیمار میوه به طور تصادفی انتخاب گردید. برای این کار میوه را پس از خردکردن به مدت 48 ساعت و در حرارت 75 درجه سانتی گراد قرار داده تا خشک شوند. سپس برای بدست آوردن وزن خشک میوه، عصاره به دست آمده با ترازوی دیجیتالی اندازه گیری و یادداشت برداری شد. 3-7-7- اندازهگیری ازت میوهبرای اندازهگیری ازت از روش کجلدال و با دستگاه کجل استفاده شد (گوس، 1995). میزان 5 میلیلیتر از عصاره ( که حداکثر 1/0 مول آمونیاک داشته باشد) را پیپت کرده و به داخل بالن تقطیر اضافه مینماییم. میزان دو میلی لیتر از محلول هیدروکسید سدیم (محلول 1) اضافه کرده و دهانه قیف بالن تقطیر را با آب شسته تا حجم محلول تقطیر حدود 20 میلی لیتر گردد. بالن را به کمک بخار آب حرارت داده، بعد از ظهور اولین قطره تقطیر عمل را بمدت سه تا شش دقیقه ادامه می دهیم تا محلول حاصل از تقطیر در 10 میلی لیتر اسید بوریک حاوی 10 قطره اندیکاتور جذب شود. باید دقت کرد تا ته لوله تقطیر داخل محلول قرار گرفته تا از دست رفتن آمونیاک جلوگیری شود. 30 ثانیه قبل از پایان عمل تقطیر ارلن محتوی اسید بوریک را اندکی پایین آورده تا انتهای مبرد با بخار آب شسته شود. اسید بوریک حاوی آمونیاک را با اسید سولفوریک 005/0 مول تا تغییر رنگ محلول از سبز به صورتی تیتر مینماییم. این عمل در زمان‌های مختلف گفته شده، تکرار می‌شود تا بهترین زمان از جهت تقطیر تعیین گردد. میزان درصد ازت در نمونه خشک گیاه از فرمول زیر محاسبه می‌شود. 3-7-8- اندازهگیری پتاسیم میوه اندازه گیری پتاسیم به کمک دستگاه فلایم فتومتریا نشر شعلهای انجام پذیر است (امامی، 1375). سری محلول‌های استاندارد و نمونه شاهد و عصاره گیاه را به نسبت 9+1 با محلول کلرورسدیم (محلول) رقیق می‌نماییم. محلول نهایی استاندارد حاوی 0، 10، 20، 30، 40، 50 میلی‌گرم در لیتر پتاسیم هستند. از این ارقام دررسم منحنی کالیبراسیون استفاده می‌نماییم. شدت نور امیشن حاصل از نمونه های عصاره، شاهد و سری محلول‌های استاندارد را با دستگاه فیلم امیشن (فیلم فتومتر) در طول موج 5/766 نانومتر و با استفاده از گاز پروپان با هوا اندازه گیری می‌نماییم. میزان پتاسیم در ماده خشک گیاهی برحسب گرم درصد از رابطه زیر محاسبه می‌شود. 3-7-9-اندازهگیری فسفرمیوهبرای اندازهگیری فسفر گیاه از روش مورفی و ریلی استفاده گردید. یونهای اورتو فسفات در محیط اسیدی با محلول مولیبدات وانادات کمپلکس زرد رنگ تولید میکند. این کمپلکس در مولاریته کمتر از 2/0 اسید نیتریک تشکیل نمیشود. میزان جذب نور زرد تشکیل شده، به وسیله اسپکتروفتومتر در طول موج 4700 نانومتر خوانده میشود و با استفاده از منحنی کالیبراسیون تهیه شده، میزان فسفر محاسبه گردید میزان فسفر در نمونه خشک گیاه برحسب گرم درصد ازرابطه زیر به دست می آید (امامی، 1375). 3-8-تجزیه و تحلیل داده‌‌‌‌‌‌‌‌هاتمام اطلاعات بدست آمده با استفاده از برنامه آماری SPS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفت و مقایسه میانگین داده‌ها به روش آزمونLSD در سطح احتمال یک و پنج درصد انجام گرفت. فصل چهارم: نتیجه وبحث 4-1- اثر تیمارها بر رشد گیاه4-1-1- جدول تجزیه واریانس داده هاتجزیه واریانس داده ها ( جدول 4-1) نشان داد که تأثیر تیمارها بر وزن تر میوه، وزن خشک میوه، درصد ماده خشک، قند میوه، نیتروژن میوه، فسفر میوه و پتاسیم میوه در سطح 5% معنی دار نبود اما بر اسیدیته میوه و سفتی میوه در سطح 5% تأثیر معنی داری داشت. جدول 4-1- تجزیه واریانس داده های مربوط به تاثیرتیمارها بر برخی صفات رشد وغلظت عناصر نیتروژن، فسفر وپتاسیم در میوه کیوی منابع درجه میانگین مربعات تغیرات آزادی وزن تر میوه وزن خشک میوه درصد قند میوه سفتی اسیدیته نیتروژن فسفر پتاسیم ماده خشک بافت میوه میوه تیمار 9 90/222ns 54/4ns 18/3ns 13/1442ns 014/0* 046/0* 160/0ns 48/2231ns 40/2030ns تکرار 2 70/91ns 435/0ns 30/2ns 385/0ns 012/0* 010/0** 016/0* 33/1583ns 83/6380ns خطا 18 772/0 08/1 38/3 21/1 008/0 017/0 136/0 25/1259 68/1582 ** در سطح یک درصد معنی دار * در سطح پنج درصد معنی دار ns در سطح پنج درصد معنی دار نیست 4-1-2- اثر تیمارها بر زون تر میوه کیویمقایسه میانگین دادهها (شکل4-2) نشان داد که اثر تیمارها بر وزن تر میوه در سطح 5% معنی دار نبود، بیشترین وزن تر میوه (0/95 گرم) مربوطه به تیمار شماره ده (4N175, 2P250,3K125) کوددهی بود و کمترین وزن تر میوه ( 8/65 گرم) مربوط به تیمار شماره هفت (4N175, P500, 2K250) می باشد. لذا بیشترین وزن تر میوه نسبت به تیمار شاهد حدود 17 گرم اختلاف داشته، فلذا ترکیب کوددهی مذکور می تواند بهترین پیشنهاد برای صفت وزن تر میوه باشد. شکل4-1- تاثیر تیمارها بروزن ترمیوه کیوی4-1-3- اثر تیمار بر وزن خشک میوه کیویمقایسه میانگین داده (شکل 4-2) نشان داد که بیشترین وزن خشک میوه (9/16گرم) مربوط به تیمارشماره10 (4N175,2P250,3K125) و کمترین وزن خشک میوه (7/12 گرم) مربوط به تیمارشماره شش (4N175, P500,2K250) بود که نسبت به تیمار شاهد (4/15 گرم) غیر معنی داربود. لذا با توجه به غیر معنی دار بودن وزن خشک میوه و تحلیل آماری به این نتیجه می رسیم که تغییر تیمارها تأثیر معنا داری بر افزایش وزن خشک میوه نداشته است. پس می توان نتیجه گرفت که کوددهی ما رابطه ای با وزن خشک نداشته است. شکل4-2- تاثیر تیمارها بروزن خشک میوه کیوی4-1-4- اثر تیمارها بر ماده خشک (درصد) میوه کیویمقایسه میانگین دادهها (شکل 4-3) نشان داد که اثر تیمارها بر ماده خشک در سطح پنج درصد معنی دار نبود. بیشترین ماده خشک 4/21 درصد مربوط به تیمار شماره دو (3N240,P500,K500) وکمترین ماده خشک 1/18 درصد مربوط به تیمار شماره10 (4N175,2P250,3K125) میباشد. از نتایج بدست آمده متوجه می شویم که همانند وزن خشک تیمارها تأثیری بر درصد ماده خشک نیز نداشته است. شکل4-3- تاثیر تیمارها برماده خشک میوه کیوی4-1-5- اثر تیمارها بر قند میوه کیویمقایسه میانگین دادهها (شکل 4-4) نشان داد که بیشترین قند میوه (8 درجه بریکس) مربوط به تیمار شماره پنج (3N240) و کمترین قند میوه (2/6 درجه بریکس) مربوط به تیمار شماره شش (4N175, P2500, K500) بود که در مقایسه با تیمار شاهد (7/6 درجه بریکس) تفاوت معنی دار نداشت. با توجه به غیر معنی دار بودن صفت قند میوه و این که اندازه گیری قند در آبان ماه (اول برداشت) انجام شد، قند بهینه در این تاریخ به علت ترش مزه بودن آن تقریباً 8-6 درجه بریکس می باشد. پس عدم اختلاف قابل ملاحظه می تواند منطقی باشد و کوددهی اثری بر قند نداشته است. برای حفظ کیفیت خوب میوه کیوی رقم هایوارد برداشت زمانی توصیه می شود که پایین ترین میزان قند 2/6 درجه بریکس باشد که در این حالت میوه کیوی قابلیت نگهداری حدود 6 ماه و حتی بالاتر را در انبار دارد (تاوارینی و همکاران 2009). پیک و همکاران (2006) گزارش نمودند که استفاده از کودهای شیمیایی به خصوص نیتروژن بالا سبب افزایش قند و کاهش انبارداری می شود با هیدرولیز نشاسته میزان این نسبت در طی انبارداری افزایش می یابد. شکل4-4- تاثیر تیمارها برقندمیوه کیوی4-1-6- اثر تیمارها بر سفتی میوه کیوینتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر تیمارها در سفتی بافت میوه تاثیر معنی داری در سطح 5% داشته است (جدول 4-5). مقایسه میانگین داده ها نشان داد که میزان سفتی بافت میوه در اثر کوددهی در تمام تیمارها و حتی نسبت به شاهد در حد سفتی مطلوب برای میوه بوده است. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین میزان سفتی سه کیلوگرم بر متر مربع به ترتیب مربوط به تیمارهای شماره هفت و هشت (4N175, P500, 3K250, 4N175,P500,K500 ) نسبت به تیمار شاهد بود، اگر چه از لحاظ آماری اختلاف معنی داری نشان ندادند. سفتی بافت میوه کیوه برای تعیین کیفیت پس از برداشت میوه استفاده می شود و سرعت کاهش سفتی بافت در طی انبارداری بر عمر قفسه ای و قابلیت عرضه میوه به بازار تاثیر زیادی دارد (تاورارینی و همکاران، 2008). مطالعات قبلی نشان داد که سفتی بافت میوه در طی انبار داری کاهش می یابد (باردون و همکاران، 2004؛ ونگ و همکاران، 2000). جانسون و همکاران (1997) بیان نمودند که بالا بودن میزان نیتروژن میوه کیوی باعث کاهش سفتی میوه درطی انبارداری گردیده است. سفتی میوه یکی از اهداف مهم مصرف کننده می باشد. میوه ها در هنگام جابجایی به سرعت نرم می شوند، مدیریت سیستم تولید می تواند تولید میوه‌‌های با سفتی بالاتر به بازار وارد نماید. شکل4-5- تاثیر تیمارها برسفتی میوه کیوی4-1-7- اثر تیمارها بر اسیدیته میوه کیویمقایسه میانگین دادهها (شکل 4-6) نشان داد که تاثیر تیمارها بر اسیدیته میوه درسطح 5% معنی دار می باشد. لذا همه تیمارها نسبت به تیمار شاهد تغییر داشته و اسیدیته بالاتری نسبت به شاهد مشاهده شده است. این صفت در تاریخ اول فصل برداشت بررسی شده و رسیدن به این نتیجه کاملاً طبیعی می باشد چونکه میوه کیوی در زمان برداشت دارای اسیدیته بالاوقند کمتری تری می باشد. معمولاً میوه کیوه در زمان برداشت دارای 5/2-9/0 درصد اسیدیته است که از این مقدار 50-40 درصد به صورت سیترات ، 50-40 درصد کوئینات و 10 درصد مالات است (مارش و همکاران، 2004). بردن و همکاران (2003) نشان دادند که با افزایش میزان قند در گوشت میوه کیوی و کاهش اسیدیته، طعم میوه مطلوبتر گشته است. کاهش میزان اسیدیته میوه های کیوی (فیسک و همکاران، 2008؛ مارش و همکاران، 2004) و سیب (رات و همکاران، 2007) در طی نگهداری در سردخانه گزارش شده است. شکل4-6- تاثیر تیمارها بر اسیدیته میوه کیوی4-1-8- اثر تیمارها بر غلظت نیتروژن میوه کیویمقایسه میانگین دادهها (شکل 4-7) نشان داد که بیشترین تأثیر 4/2 درصد مربوط به تیمار شماره شش (4N175,P500,K500) و کمترین تأثیر 6/1 درصد مربوط به تیمار شماره سه (3N240, P500, K250) بوده که نسبت به تیمارشماره یک( شاهد) 8/1 درصد اختلاف معنی داری ندارد. هرچند از لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده می شود. اما بهترین تیمار از نظر نیتروژن تیمار مربوط به شماره شش (4N175,P500,K500 ) بوده است که نسبت به تیمار شاهد حدود 6% اختلاف را نشان می دهد. شکل4-7- تاثیر تیمارها برغلظت نیتروژن میوه کیوی4-1-9- اثر تیمارها بر فسفر میوه کیویمقایسه میانگین داده ها (شکل 4-8) نشان داد که تاثیر تیمارها بر غلظت فسفر در میوه کیوی در سطح پنج درصد معنی دار نبوده و مشاهده می شود که در بعضی از تیمارها حتی نسبت به تیمار شاهد هم مقدار فسفر کمتر می باشد. لذا تغییر تیمار کودی علیرغم تغییر درصد فسفر موجود در ترکیبات کودی ، تاثیر معنی داری بر تغییر میزان فسفر میوه کیوی نداشته است. شکل4-8- تاثیر تیمارها برغلظت فسفر میوه کیوی4-1-10- اثر تیمارها بر غلظت پتاسیم میوه کیویمقایسه میانگینها (شکل 4-9) نشان میدهد که تیمار شماره شش(4N175,P500,K500) وتیمار شماره چهار (3N240,P500,3K135) به ترتیب کمترین و بیشترین تأثیر را بر روی میزان غلظت پتاسیم میوه کیوی داشته اند که از لحاظ آماری تفاوت معنی داری را نسبت به تیمار شاهد نشان نمی دهد. شکل4-9- تاثیر تیمارها برغلظت پتاسیم میوه کیوینتیجه گیری کلی: 1- نوع کوددهی تأثیری در میزان وزن تر، وزن خشک، درصد ماده خشک، قند میوه، نیتروژن، فسفر، پتاسیم در زمان برداشت میوه کیوی نداشته است. 2- نوع کوددهی فقط در دو فاکتور اسیدیته میوه و قند میوه تأثیرگذار بوده است. پیشنهادها: ************************************* *************************************   نکته مهم : هنگام انتقال متون از فایل ورد به داخل سایت بعضی از فرمول ها و اشکال درج نمی شود یا به هم ریخته می شود یا به صورت کد نمایش داده می شود ولی در سایت می توانید فایل اصلی را با فرمت ورد به صورت کاملا خوانا خریداری کنید: سایت مرجع پایان نامه ها (خرید و دانلود با امکان دانلود رایگان نمونه ها) : elmyar.net *************************************   *************************************     1- این آزمایش طی چند سال انجام گیرد تا تأثیر هر یک از روش های کوددهی در سال های متوالی مورد بررسی قرار گیرد. 2- قطعات تحقیقاتی از چند باغ کیوی جداگانه استفاده شود. 3- بررسی روش های کوددهی حتماً با توجه به آنالیز خاک و خصوصیات بستر انجام گیرد. منابعجمشیدی، ع. 1380. خواص ویژگیهای میوه. انتشارات فنآوران. 270 ص. خوشگفتار ، ا، ح.1384. مبانی تغذیه گیاه ، انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان ، اصفهان، ایران خزائی پول.یزدان قلی.1382. زیست شناسی گلدهی و گرده افشانی در کیوی. نشرآموزش کشاورزی 183 ص. راحمی ، م . 1389.درختان میوه معتدله در اقلیمهای گرم/ویراستار آمنون ارز؛ ترجمه مجید راحمی، مشهد : جهاد دانشگاهی راحمی، م. 1382. فیزیولوژی پس از برداشت، مقدمهای بر فیزیولوژی و جابجایی میوه، سبزیها و گیاهان زینتی. مرکز نشر دانشگاه شیراز. ترجمه. 437 ص. فاوست، م.1385. فیزیولوژی درختان میوه مناطق معتدله – انتشارات دانشگاه بوعلی سینا 4860ص